Gezien de snel veranderende situatie kunnen oudere berichten inmiddels achterhaald zijn. Volg ons ook op Twitter via @evofenedex.

Heb je specifieke vragen over de ontwikkelingen in Oost-Europa? Neem dan contact op met onze ledenservice Internationaal Ondernemen via 079 3467 346 of stuur een e-mail.

Gevaarlijk om voorraden aan te houden in Oekraïne Bedrijven zijn bang om voorraden aan te houden in Oekraïne. Met name magazijnen waarin levensmiddelen worden bewaard zijn doelwit van Russische aanvallen om voedselschaarste te creëren. Sommige bedrijven passen daarom hun supply chain aan. Deze bedrijven plaatsen zoveel mogelijk schakels buiten Oekraïne en zijn pas op het laatste moment kort in Oekraïne actief. Bijvoorbeeld via alleen specifieke flitsleveringen aan relaties. Naast verstoringen in supply chains door Russische aanvallen is een staaltekort een veelgehoord probleem. Een staaltekort leidt tot productieproblemen en stijgende prijzen. Dit alles trekt een zware wissel op samenwerkingen met een lange levertijd.

Ontduiking sancties in VS Op 20 april heeft het Office of Foreign Assets Control (OFAC) van het Amerikaanse ministerie van Financiën een lijst van bedrijven en personen gepubliceerd. Het gaat om bedrijven en personen die betrokken zijn bij pogingen om de sancties te omzeilen die door de VS en zijn internationale partners aan Rusland zijn opgelegd. OFAC heeft de Russische handelsbank Transkapitalbank en een wereldwijd netwerk van meer dan 40 personen en entiteiten onder leiding van de in de VS als Russisch oligarch aangemerkte Konstantin Malofeyev op de lijst geplaatst. Dit gebeurde met inbegrip van organisaties die als voornaamste taak hebben de ontduiking van sancties door Russische entiteiten te vergemakkelijken. OFAC heeft ook bedrijven op de lijst gezet die actief zijn in de handel in virtuele valuta ('mining'). Dit geldt onder meer voor een bedrijf dat naar verluidt het op twee na grootste ter wereld is. Het is de eerste keer dat het ministerie van Financiën een bedrijf uit deze sector op de lijst heeft opgenomen. 

"Treasury kan en zal degenen aanpakken die de Amerikaanse sancties tegen Rusland ontduiken, trachten te ontduiken of helpen ontduiken, omdat zij de brute oorlog van Poetin helpen steunen", aldus Brian Nelson, under secretary for Terrorism and Financial Intelligence. "De Verenigde Staten zullen zich ervoor inzetten dat de sancties die wij hebben opgelegd, in nauwe coördinatie met onze internationale partners, het vermogen van het Kremlin aantasten om macht te projecteren en zijn invasie te financieren." (bron: US Treasury)

Duitsland ‘om’ in olieboycot Duitsland stopt nog dit jaar met de import van olie uit Rusland. Minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock kondigde de Duitse ommezwaai woensdagmiddag aan. De nieuwe opstelling van Berlijn vergroot de kans dat de EU op korte termijn als blok een olieboycot afkondigt tegen Moskou. (bron: De Morgen)

Consulair personeel Baltische staten in Rusland ongewenst verklaard Alle consulair personeel van Estland, Letland en Litouwen is door de Russische regering aangezegd activiteiten te staken en het land te verlaten. Het gaat om de consulaten in Sint-Petersburg en Pskov.

UPDATE - Transportbedrijven uit Belarus en Rusland vanaf 16 april geweerd uit EU Vanwege de Europese sancties tegen Rusland en Belarus moeten alle transportbedrijven uit deze twee landen het grondgebied van de EU voor 16 april 2022 verlaten. Dat leidde tot lange files bij diverse grensposten aan de buitengrens van de EU. Verschillende landen lieten vrachtauto’s die zich voor middernacht 16 april voegden in de rij nog vertrekken, mits ze goederen vervoeren die niet vallen onder de Europese sancties. Vrachtauto’s die zich daarna meldden aan de grens mogen de EU alleen verlaten als ze leeg zijn. Voertuigen die zich nu nog melden aan de grens en goederen aan boord hebben worden naar het dichtstbijzijnde logistiek centrum of terminal gedirigeerd. Daar mogen ze goederen wel overladen in vrachtauto’s van niet gesanctioneerde transporteurs. Meer informatie onder andere op de website van de douane van Litouwen.

Als tegenmaatregel hebben voertuigen geregistreerd in de EU geen toegang meer tot Belarus. Bedrijven kunnen goederen ook hier op zogenoemde swap places, overladen naar vrachtauto’s van andere transporteurs. De maatregel geldt tot 23 april niet voor voertuigen die voor 16 april in Belarus arriveerden. Postvervoer en vervoer van levende have is ook uitgezonderd. Meer informatie op de website van het ministerie van transport en communicatie van Belarus, deze is momenteel slecht bereikbaar.

Rotterdam zit met duizenden 'Russische' containers Door de Europese sancties is een deel van de export en import tussen Rusland en de Europese Unie abrupt tot stilstand gekomen. De Rotterdamse haven telt zo'n 7500 gestrande 'Russische' containers, die niet kunnen of mogen worden verscheept. Rotterdamse douanebeambten hebben inmiddels zo'n 30.000 zendingen voor Rusland gecontroleerd. Het is onduidelijk wat er met de lading van de meer dan 7000 gestrande containers in de Rotterdamse haven moet gebeuren, nu de sancties voorlopig van kracht lijken te blijven. (bron: FD)  

Boeren willen uitstel EU-landbouwregels Boerenorganisaties uit negen EU-landen hebben opgeroepen om de start van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) met een jaar uit te stellen, onder verwijzing naar de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. Rusland en Oekraïne zijn beide cruciale landbouwleveranciers, die bijna een derde van de tarwe- en gerstexport van de wereld voor hun rekening nemen. Oekraïne is ook erg belangrijk voor de levering van maïs en zonnebloemolie. Boerenlobby's uit de vier Visegrád-landen - Hongarije, Slowakije, Tsjechië en Polen - plus Roemenië, Bulgarije, Kroatië, Estland en Litouwen, kwamen eerder deze maand in Bratislava bijeen om een gezamenlijk landbouwbeleid te formuleren als reactie op de invasie van Rusland. In een gezamenlijke verklaring riepen zij op om het nieuwe GLB - dat volgend jaar in werking moet treden - uit te stellen tot 2024. De regeringen van de landen aan de grens met Oekraïne moeten vooral de gevolgen van de oorlog opvangen en het tijdschema voor de tenuitvoerlegging heeft toch al twee jaar vertraging opgelopen. De landen zeiden 'waardering' te hebben voor de landbouwbeleidsvoorstellen van de Europese Commissie die onder meer het vrijmaken van braakliggende grond voor voedselproductie behelzen, maar riepen op tot verdere vrijstellingen van groene regels, zoals het verbod op het omploegen van blijvend grasland en op het gebruik van bestrijdingsmiddelen voor peulgewassen in ruimte die op boerderijen is bedoeld voor natuur. Er moeten ook tijdelijke vrijstellingen komen voor de milieu- of klimaatstimuleringsregelingen die door het GLB worden gefinancierd. (bron: Politico)

EU-lidmaatschap Oekraïne De Oekraïense president Zelenski, verwacht over een paar weken al kandidaat-lid van de EU te zijn. De Europese lidstaten vergaderen daar in juni over. (bron: Trouw)

20-04-2022  09.31 uur Nederlandse ambassade Oekraïne weer open Een klein deel van het Nederlands ambassadepersoneel in Oekraïne werkt sinds zaterdag weer vanuit Lviv. De consulaire afdeling blijft gesloten. Wel kan iedereen die hulp nodig heeft, dag en nacht het contactcentrum van Buitenlandse Zaken telefonisch bereiken via +31 247 247 247. Het ministerie van buitenlandse zaken waarschuwt nogmaals voor zeer ernstige veiligheidsrisico’s in heel Oekraïne en raad iedereen af naar Oekraïne te gaan, onafhankelijk van de situatie.

Kartoncrisis dreigt Voor de productie van karton is zetmeel uit aardappelen, tarwe of mais nodig. De prijzen daarvan zijn als gevolg van de Russische inval in Oekraïne enorm gestegen en de beschikbaarheid ervan is sterk afgenomen. Daarbij komt dat bij schaarste aan voedingsmiddelen de keuze voor het gebruik van granen en aardappelen voor voedsel prioriteit zal krijgen boven het gebruik voor kartonproductie.

Karton is onder andere belangrijk voor verpakkingsmaterialen voor voedings- en drankenindustrie. Schaarste aan karton kan de levering van deze producten verstoren. Weer plastic voor verpakkingen gebruiken is soms een alternatief, maar wringt met het milieubeleid. De industrie levert nu nog op basis van lopende contracten. Ze verwacht de eerste gevolgen van de tekorten aan karton tegen het einde van dit jaar. (bron: Telegraph)

Disruptie op disruptie In Egypte strandt de Ever Given, COVID-19 ontregelt bedrijven en Rusland valt Oekraïne binnen en krijgt sancties opgelegd. Afnemers en leveranciers van bijvoorbeeld pallets, schoenen, zonnepanelen, brood en batterijen merken de gevolgen. Supply chains zijn ontregeld. Een gesprek met expert Paul Durlinger over voorraadbeheer in roerige tijden. Lees meer hierover in ons artikel Voorraadbeheer in roerige tijden | evofenedex 

EU-embargo op Russische olie? New York Times meldt op basis van ‘diplomatieke en officiële’ bronnen dat de EU zou werken aan een plan voor een totale uitfasering van het gebruik van Russische olie en gas. Het plan zou pas na de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen worden gelanceerd, maar de berichten leiden nu al tot een stijging van de gasprijzen.

Denemarken pompt extra noordzeegas op Om de afhankelijkheid van Russisch gas te verkleinen, pompt Denemarken tijdelijk extra gas uit de Noordzee op. Het plan is om het gebruik van natuurlijk gas sowieso af te bouwen. “Voor nu”, zegt de Deense premier Frederiksen, “is het beter om extra gas uit de Noordzee te gebruiken dan het van Poetin te kopen.” Denemarken blijft bij het plan om in 2050 geheel gestopt te zijn met de productie van olie en gas. Het land zet volledig in op het gebruik van duurzame energie.

Franse minister: EU-embargo op Russische olie in de maak De Europese Unie werkt aan een embargo op Russische olie. Dat zei de Franse minister van Financiën Bruno Le Maire tijdens een radio-interview. "Ik hoop dat we in de komende weken onze Europese partners ervan kunnen overtuigen de import van Russische olie stop te zetten", aldus Le Maire tegen radiozender Europe 1. Frankrijk pleit al langer voor een verbod op Russische olie. Westerse landen hebben Rusland zware sancties opgelegd naar aanleiding van de aanval op Oekraïne die 24 februari is begonnen. Rusland is een belangrijke leverancier van aardgas en olie en van andere belangrijke grondstoffen. (bron: ANP)

Nieuwe sancties tegen Rusland Het Witte Huis meldt dat het nieuwe sancties voorbereidt tegen Rusland, gericht tegen het militair-industrieel complex. Sancties tegen derde landen die Rusland steunen liggen ook nog steeds op tafel. Zo zeggen de VS dat als China Rusland zo helpen met het leveren van wapens of het ontduiken van sancties, daar consequenties tegenover staan. De Europese Commisssie meldt dat haar nieuwe sancties zich zullen richten op Russische banken.

Chinese economie koelt af in maart door lockdowns en oorlog in Oekraïne De groei van de Chinese economie is in maart vertraagd door onder meer een opleving van het coronavirus. Zo liep de consumptie terug door strenge coronamaatregelen en de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. Over het volledige eerste kwartaal groeide de economie wel harder dan analisten hadden verwacht. (bron: NU.nl)

Emirates blijft naar Rusland vliegen De luchtvaartmaatschappij Emirates, die in handen is van de Dubaise staat, zet haar vluchten naar Rusland niet stop tot ze daartoe verplicht wordt. "Het is niet aan mij, maar aan onze eigenaar om hierover te beslissen", zegt CEO Tim Clarke maandag aan de BBC. De meeste grote vliegtuigmaatschappijen hebben sinds het begin van de oorlog in Oekraïne besloten om niet meer naar Rusland te vliegen, maar Emirates blijft voorlopig nog vliegtuigen naar het land sturen, ook vanuit Nederland. (bron: NU.nl)

Oekraïne en EU Oekraïne heeft de vragenlijst voor toetreding tot de EU ingevuld en ingeleverd bij de Europese Commissie. De EU kan nu de aanvraag van Oekraïne voor toetreding tot de EU in behandeling nemen.

Mkb-financier NLInvesteert merkt nog weinig van oorlog Oekraïne Financieringsplatform NLInvesteert merkt nog weinig van de oplopende inflatie en de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. In het eerste kwartaal van dit jaar werd er 64 miljoen euro verstrekt aan het midden- en kleinbedrijf (mkb). Dat is een groei van een kwart ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. 37,5 miljoen euro was voor rekening van particuliere beleggers. De investeringen gaan in toenemende mate naar onlinebedrijven. Ook merkt het financieringsplatform een "voorzichtige verschuiving" van investeringen in machines en andere productiemiddelen naar werkkapitaal, automatisering en het verbeteren van productiviteit. In de bouw, met name in projectontwikkeling, worden volgens NLInvesteert grote investeringen gedaan. De komende jaren moet er flink bijgebouwd worden om het woningtekort in Nederland aan te pakken. NLInvesteert bestaat sinds 2015 en zegt de afgelopen zeven jaar 508 miljoen euro aan mkb-ondernemers te hebben verstrekt. NLInvesteert stelt dat ondernemingen die in eerste instantie geen banklening hebben kunnen krijgen, op deze manier toch een bank kunnen overhalen om geld te lenen als zij eerst zelf geld hebben binnengehaald. Financiering waarbij de bank of een andere kredietverstrekker een klein deel van de lening financiert en dus minder risico loopt wordt hybride financiering genoemd. Beleggers nemen dan het risicovollere deel van de lening voor hun rekening. (bron: ANP)

Burgemeester Moskou: '200.000 banen op het spel door vertrekkende bedrijven' Doordat veel buitenlandse bedrijven zich terugtrekken uit Rusland als vergelding voor de oorlog in Oekraïne zouden er in Moskou zo'n 200.000 banen op de tocht staan, schrijft burgemeester Sergey Sobyanin maandag op zijn blog. De hoofdstad trekt in samenwerking met de nationale overheid 3,36 miljard roebel (zo'n 37 miljoen euro) uit om ontslagen Moskovieten te helpen. (Bron: NU.nl)

Bombardementen railinfrastructuur Een Russische aanval met kruisraketten in de buurt van Lviv heeft railinfrastructuur beschadigd. Treinen rijden wel, maar met vertraging. De situatie kan snel veranderen door nieuwe Russische bombardementen in heel Oekraïne.

In Zweedse havens geen Russische schepen meer gelost De Zweedse vakbond van havenwerkers heeft zijn leden opgeroepen alle aan Rusland gelieerde schepen te weren uit Zweedse havens. Ook in andere Europese havens is het aanmeren van Russische schepen verboden.

Zwarte lijst Russisch luchtvaartmaatschappijen uitgebreid De Europese Commissie heeft de lijst met luchtvaartmaatschappijen met een exploitatieverbod of exploitatiebeperking in de EU bijgewerkt. Op deze 'zwarte lijst' staan momenteel 21 in Rusland gecertificeerde luchtvaartmaatschappijen die niet voldoen aan de internationale veiligheidsnormen. (bron: Europese Commissie)

Overname zeggenschap in Rusland gevestigde ondernemingen  In het wetsontwerp dat ligt bij de Doema, het Russische Parlement, worden de voorwaarden en het mechanisme vastgesteld voor de invoering van extern beheer bij Russische filialen van buitenlandse bedrijven die Rusland hebben verlaten. De hoofdlijnen van het akkoord zijn de volgende:

Tijdelijk bestuur kan in een onderneming worden ingevoerd indien:

Het besluit over de benoeming van het bestuur zal worden genomen door een interdepartementale commissie die ressorteert onder het ministerie van Economische Ontwikkeling. Het externe beheer zal worden uitgevoerd door de VEB.RF of een andere door de commissie te kiezen organisatie. De redenen voor de invoering van extern beheer zijn onder meer: 

Brondocument (in het Russisch, ESC)

Hulp voor Oekraïne en lidmaatschap EU De wereldwijde donorconferentie 'Stand Up for Ukraine' heeft 9,1 miljard euro opgehaald voor mensen die binnen Oekraïne en in het buitenland op de vlucht zijn voor de Russische invasie. De Europese Commissie heeft hiervan 1 miljard euro gedoneerd. Daarbovenop heeft de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling een bijkomende lening van 1 miljard euro toegezegd om verdere ondersteuning te kunnen bieden.  Op 8 april heeft voorzitter Von der Leyen tijdens haar bezoek aan Kyiv het eerste deel van een vragenlijst over de politieke en economische situatie van Oekraïne aan president Zelensky overhandigd. De vragenlijst vormt een eerste stap in de richting van een mogelijke toetreding van Oekraïne tot de EU. In een later stadium volgt een tweede deel van de vragenlijst, over de verschillende hoofdstukken van het acquis. De antwoorden van de Oekraïense regering helpen de Europese Commissie bij het opstellen van haar advies over het EU-lidmaatschap van Oekraïne aan de lidstaten. Uiteindelijk neemt de Europese Raad het besluit om een land de status van kandidaat-lid te geven. Het toetredingsproces is gebaseerd op welomschreven criteria waaraan de kandidaat-lidstaten moeten voldoen, waarvoor de nodige tijd en inspanningen vereist zijn. (bron: Europese Commissie)

Minder bureaucratie gewenst om Oekraïners in Nederland aan een baan te helpen Veel ondernemers staan te trappelen om Oekraïense vluchtelingen aan het werk te helpen, maar dit gaat nog niet van een leien dakje. Om aan het werk te kunnen, hebben Oekraïense vluchtelingen een BSN-nummer nodig. Om dat te krijgen, moeten ze zich eerst laten registreren bij de gemeente waar ze wonen in de basisregistratie voor personen (BRP). Dat gaat nog niet zo soepel en snel als gehoopt, gemeenten weten vaak niet hoe dit precies geregeld moet worden. Vaak kan dat weken duren, zo blijkt uit een interview van het FD met onder meer ondernemer Ivo van der Sande van Interkosmos.

Werk is voor veel vluchtelingen een manier om hun draai te vinden in hun nieuwe thuisland, het helpt dan niet dat ze lang moeten wachten. Een soepelere bureaucratische route is dan ook gewenst. Op de Dutch Business Summit on Refugees in Amsterdam bleek vorige week dat diverse werkgevers samen streven naar de invulling van circa 22.000 vacatures en stages en opleidingen aanbieden. Ook is extra hulp en begeleiding bij de match gewenst en diverse gespecialiseerde bureaus spelen al in op die behoefte. Grote bedrijven als ABN Amro, Randstad en Tennet hebben al beloofd om 3500 vluchtelingen aan te nemen. (bron: FD)

Faciliteren humanitaire hulp Op 13 april heeft de EU uitzonderingen gepubliceerd op de sancties met als doel humanitaire activiteiten in Oekraïne te vergemakkelijken. Hiermee wordt bepaald dat organisaties en instanties die optreden als humanitaire partners van de EU, waaronder het Internationale Rode Kruis en andere gespecialiseerde organisaties van de VN, vrijgesteld zijn van het verbod om tegoeden of economische middelen ter beschikking te stellen. Voorwaarde daarbij is dat die tegoeden of middelen noodzakelijk zijn voor uitsluitend humanitaire doeleinden in Oekraïne. Voorts zijn bepaalde duidelijk omschreven categorieën humanitaire organisaties vrijgesteld van de uitvoerbeperkingen en het daarmee samenhangende verbod op het verstrekken van diensten in het kader van het regime in de zegeheten volksrepublieken Donetsk en Luhansk. Ten slotte kunnen organisaties die niet onder bovengenoemde vrijstellingen vallen, de lidstaten verzoeken een afwijking van dezelfde verbodsbepalingen toe te staan wanneer dat noodzakelijk is voor humanitaire activiteiten in Oekraïne. (bron: ESC)

Wisselen Oekraïense valuta Het Comité van permanente vertegenwoordigers van de Raad op 13 april heeft zijn goedkeuring gegeven aan een aanbeveling over de omwisseling van hryvnia-bankbiljetten in de munteenheid van de lidstaten die mensen opvangen die aan de oorlog in Oekraïne zijn ontsnapt. Doel is verdere steun te verlenen aan vluchtelingen die moeilijkheden ondervinden bij het omwisselen van hun bankbiljetten in EU-valuta's. De aanbeveling zal formeel door de Raad worden aangenomen via de schriftelijke procedure. De voorlopige datum voor aanneming is 19 april. (bron: ESC)

Eis Poetin om gas in roebels te betalen in strijd met sancties De eis van de Russische president Vladimir Poetin om gasbetalingen in roebels te voldoen is in strijd met de sancties die zijn opgelegd aan Moskou vanwege de inval in Oekraïne. De Europese Unie zou lidstaten daarvoor gewaarschuwd hebben. De Europese Commissie, de uitvoerende macht van de EU, presenteerde een analyse van het decreet van Poetin, meldden ingewijden aan persbureau Bloomberg. Daarin zou onder meer staan dat met de Poetin-eis de procedure is gewijzigd en dat daarmee een nieuwe juridische situatie is ontstaan. Poetin eist van de kopers van gas dat ze twee rekeningen openen, één in roebels en één in vreemde valuta. Daarbij is Gazprombank verantwoordelijk voor het omzetten van de valuta en het overmaken van de roebelbetaling. Volgens de analyse zou Rusland via de centrale bank de volledige controle krijgen over het tijdstip van transacties en het tijdstip waarop de koper van zijn verplichtingen wordt ontheven. Ook zou Rusland de wisselkoers kunnen manipuleren om daarmee een voordeel te hebben.  Europese landen worstelen met het dilemma van het kopen van Russisch gas en olie, terwijl ze het land eigenlijk willen straffen voor de inval in Oekraïne. Duitsland zou als grootste economie van de EU pleiten voor een eensgezinde aanpak. De meeste lidstaten zeggen geen gas in roebels te willen betalen. De beslissing over hoe voor de levering moet worden betaald ligt uiteindelijk bij de bedrijven die gas uit Rusland kopen. Die zitten in een lastig parket, aangezien Europese bedrijven zich aan de sancties moeten houden. (bron: ANP)

Het Oekraïense ministerie van Landbouw heeft de verwachte exportcijfers voor mais en tarwe verder naar beneden bijgesteld.  Oekraïense boeren hebben aan de westgrens grote moeite om hun mais-, tarwe- en zonnebloemolie te exporteren met treinwagons, vrachtwagens en riviertransport. Er komt niet veel via Polen, Roemenië, Slowakije en Hongarije op de internationale markten terecht, zo blijkt uit een rapport dat woensdag is vrijgegeven. Slechts kleine hoeveelheden mais en zonnebloemolie, maar vrijwel geen tarwe-export gaat de grenzen over. Het Oekraïense ministerie van Landbouw voorspelt nu dat het land dit seizoen slechts 17 miljoen ton mais zal kunnen exporteren, bijna de helft minder dan onder normale omstandigheden. (bron: Nieuwe Oogst)

Bedrijven weg uit Rusland Sinds februari van dit jaar hebben meer dan 600 buitenlandse bedrijven zich teruggetrokken uit Rusland. Ze laten miljarden aan bezittingen achter. Met name producenten van consumentengoederen die belangrijk zijn voor de Russische bevolking zoals babyvoeding en medicijnen, bleven nog. Inmiddels bereidt nu wel de Britse Reckitt Benckiser Group zich voor op het ‘overdragen van haar activiteiten in Rusland’. Reckitt Benckiser is bekend als producent van drogisterijartikelen en schoonmaakproducten. Het bedrijf overweegt een partij te zoeken die ook zijn Russische personeel wil overnemen. Het gaat om ongeveer 1.300 werknemers. Reckitt garandeert de betaling van salarissen tot eind 2022. Reckitt heeft een fabriek in Rusland. De Russisch markt is goed voor 2 procent van zijn totale omzet. Makers van consumentenproducten zoals Procter & Gamble en Nestlé staan onder grote druk van klanten, personeel, actiegroepen en de politiek om hun activiteiten in Rusland te beëindigen. Unilever besloot de import en export van en naar Rusland stil te leggen. Inmiddels heeft sigarettenmaker British American Tobacco (BAT) besloten Rusland te verlaten. Na dreiging van de Russische regering om de Russische delen van internationale bedrijven te nationaliseren onderzoekt BAT de mogelijkheid om alles te verkopen aan zijn lokale distributeur de SNS-bedrijvengroep. (bron: Zawya)

Russische schepen vanaf Pasen niet meer welkom in Rotterdam Russische schepen zijn vanaf de nacht van zaterdag op zondag niet meer welkom in Nederland. Het Havenbedrijf Rotterdam meldt dat de nieuwste sancties van de Europese Unie tegen Rusland om de oorlog in Oekraïne dan ingaan. Russische schepen waarvoor geen uitzondering geldt, moeten dus voor Pasen de haven verlaten. Voor schepen die onder Russische vlag varen gelden uitzonderingen wanneer ze bepaalde ladingen vervoeren. Het gaat bijvoorbeeld om voedselproducten, olie en gas.  Jaarlijks arriveren zo'n 1320 schepen uit Rusland in de Rotterdamse haven. Naar Rusland vertrekken er zo'n 1080 vanuit de grootste haven van de Europese Unie. Lang niet al die schepen zijn officieel Russisch. Vorig jaar kwamen er maandelijks gemiddeld dertien Russische schepen aan in Rotterdam.  Zo'n 8 procent van alle containers die via Rotterdam worden vervoerd hebben Rusland als bestemmings- of herkomstland. Bepaalde containerterminals weren overigens containers die naar Rusland gaan, uit angst voor verstoringen door sancties. Nederland importeert ook veel steenkool uit Rusland, waarvan een deel via de haven binnenkomt. De import van kolen wordt ook verboden. (bron: ANP) 

Rusland: 150.000 lege goederenwagons door sancties Op het Russische spoor staan 150.000 lege goederenwagons. Ze worden niet gebruikt vanwege de westerse sancties tegen Rusland. Dit meldt het Russische staatspersbureau TASS op basis van cijfers van het ministerie van Transport. Rusland heeft een uitgebreid spoornetwerk. Veel goederen, waaronder steenkool, olie en andere grondstoffen, worden over Russische rails vervoerd tussen Azië en Europa, onder meer via de trans-Siberische spoorlijn. Vanwege de sancties is dat transport voor een flink deel stilgevallen en staan Russische goederentreinen nu werkloos op rangeerterreinen en andere plaatsen. Zo bevinden zich volgens het ministerie in totaal meer dan 60.000 wagons op industrieterreinen. De ongebruikte goederenwagons veroorzaken opstoppingen op het spoor, zegt het ministerie. Dat zorgt voor problemen met treinen die nog wel rijden. (bron ANP)

Oekraïense boeren zaaien bijna overal landbouwgewassen Oekraïense boeren zaaien ondanks voortdurende bombardementen van Rusland in bijna alle delen van het land gewassen, zegt de Oekraïense regering. Alleen in de oostelijke regio Loehansk is dat volgens de Oekraïense premier Denis Sjmihal niet mogelijk. Russische troepen hebben dat gebied bijna volledig in handen. De regering heeft volgens de minister-president 3,5 miljard hryvnia (bijna 110 miljoen euro) aan goedkope leningen verstrekt aan de landbouwsector. "We helpen de boeren." Ambtenaren helpen ook door bepaalde administratieve procedures te vereenvoudigen. "Dit doen we zodat het zaaien en werken op het veld nergens stil komt te liggen", aldus Sjimihal. Oekraïne is een van 's werelds belangrijkste graanproducenten, maar er zijn groeiende zorgen over een grootschalige mislukking van de oogst nu Rusland zijn buurland blijft bombarderen. Zo'n mislukte oogst kan leiden tot tekorten en prijsstijgingen op de internationale landbouwmarkten. (bron: ANP)

Sabotage spoor Er zijn verschillende berichten over sabotage van de spoorinfrastructuur in de buurt van Belgorod, een Russische grensstad dicht bij het Oekraïense Kharkiv. Een spoorbrug die Rusland verbindt met de Donbas is met explosieven beschadigd.

Sancties en verboden door Russische inval in Oekraïne; zo beperk je de schade evofenedex heeft een achtergrondartikel geschreven over de gevolgen van de Russische inval in Oekraïne en hoe je de daardoor veroorzaakte verstoringen en schade het beste kunt tegengaan. Aan bod komen zaken als verstoringen in de supply chain, exportbelemmeringen, inflatie en leveringsvoorwaarden. Het artikel staat op onze website: Sancties en verboden door oorlog in Oekraïne; zo beperk je de schade | evofenedex

Webinar impact op logistiek van oorlog in combinatie met andere crises De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) organiseerde gisteren 12 april een webinar over de impact op logistiek en supply chain van de oorlog in Oekraïne in combinatie met de gevolgen van onder andere de coronapandemie. Ook evofenedex droeg daaraan bij. Aan de orde kwamen de impact van de huidige situatie op handels- en productiebedrijven met een logistieke of internationale operatie. Welke gevolgen zijn nu al merkbaar en wat is de impact op de langere termijn? Wat is het effect van de situatie op de interne bedrijfsvoering, wachttijden en de dagelijkse productie? Ook was er aandacht voor de impact van de situatie op de landbouwsector in Oekraïne en de directe invloed hiervan op de wereldmarkt. Daarnaast vertelden medewerkers van individuele bedrijven over hun persoonlijke ervaringen in het zakendoen met Rusland, Belarus of Oekraïne. 

Een impressie van het webinar: Evofenedex: corona en oorlog creëren perfect storm voor logistiek - Nieuwe Oogst. De RVO gaf aanvullend informatie over ondersteuning bij het zoeken naar alternatieve markten en inzetten van expertise. Deze informatie staat op de website van de RVO: Ondernemersupdate oorlog in Oekraïne (rvo.nl) Het webinar kun je ook terugkijken: Russische inval in Oekraine - informatie voor ondernemers - YouTube

Oorlog in Oekraïne bedreigt wereldwijd herstel van coronapandemie De Verenigde Naties en de Wereldhandelsorganisatie (WTO) beschrijven de risico’s van de crisis in Oekraïne voor het voorzichtige herstel van de wereldhandel na de coronapandemie Ukraine conflict putting global trade recovery at risk: WTO | | UN News

Controle van Russische transporteurs alleen op kenteken In het 5e sanctiepakket van de Europese Unie (EU) van 8 april 2022 is ook een maatregel opgenomen ten aanzien van wegvervoer. Deze verbiedt vervoerders uit Rusland en Belarus om goederen over de weg in de EU te vervoeren. Het was eerst nog niet duidelijk of de controle alleen op kenteken gebeurt of dat handhavers ook naar de nationaliteit van de chauffeur kijken. De internationale organisatie voor wegvervoer, IRU, heeft bevestigd dat controles alleen het voertuig betreffen en niet de chauffeur. 

EU weer officieel aanwezig in Kyiv De afvaardiging van de Europese Unie in Oekraïne heeft haar vestiging in Kyiv weer geopend, zo meldt ambassadeur Matti Maasikas.

WTO vreest flinke tik voor wereldhandel door oorlog Oekraïne De oorlog in Oekraïne kan een gevoelige klap uitdelen aan de wereldwijde handel, omdat handelsstromen ernstig worden verstoord. Dat meldt de Wereldhandelsorganisatie (WTO). De WTO waarschuwt bovendien dat de oorlog een "humanitaire crisis van immense omvang" heeft veroorzaakt en een zware klap voor de wereldeconomie. Oekraïne en Rusland hebben een relatief beperkt aandeel in de wereldhandel, maar zijn volgens de WTO wel erg belangrijke leveranciers van belangrijke producten zoals levensmiddelen en energie. Door de oorlog en de economische sancties tegen Rusland zijn leveringen van die producten ernstig verstoord. Volgens de WTO zal Europa waarschijnlijk de grootste impact voelen van de oorlog, omdat Europese landen de belangrijkste exportmarkten voor Rusland en Oekraïne zijn. Maar landen in Afrika en het Midden-Oosten zijn het meest kwetsbaar voor de gevolgen van de crisis, omdat ze erg veel tarwe en andere landbouwproducten uit Rusland en Oekraïne importeren. Daardoor stijgen de prijzen van voedsel en energie sterk en neemt de kans op armoede onder de lokale bevolking in die landen flink toe, aldus de WTO. Ook de secretaris-generaal van de Verenigde Naties (VN) maakt zich grote zorgen over de snel stijgende prijzen van voedsel en energie en waarschuwt voor onlusten in ontwikkelingslanden. FAO, de voedsel- en landbouworganisatie van de VN, meldt al toenemende spanningen en onrust in onder andere Sri Lanka, Indonesië en Peru (bron: ANP en VN)

Oorlog pookt hamsterwoede bedrijven op Door de geopolitieke spanningen neemt de vraag naar opslagruimte toe. Bedrijven willen graag een grotere voorraad kunnen aanhouden. Ook neemt de trend om dichter bij huis te produceren toe. (bron: FD) Het complete achtergrondartikel voor abonnees vind je hier.

Gevolgen verbod op invoer Russisch kolen beperkt De Europese Commissie heeft alle EU-lidstaten verboden om nog kolen uit Rusland te importeren als vergelding voor de oorlog in Oekraïne. Nederland is redelijk afhankelijk van Russische steenkool, maar toch moet die ban volgens experts geen grote problemen opleveren. Nederland gebruikt steenkool voornamelijk voor 2 zaken: het maken van ijzer en energie. “Elektriciteit maken energiebedrijven vooral met gas”, zegt Machiel Mulder, energie-econoom aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Daarnaast zijn kolen veel goedkoper, waardoor die veel minder sterk meetellen in de prijs van elektriciteit." In 2021 haalde Nederland volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek 43 procent van zijn steenkool uit Rusland en gebruikten kolencentrales zo'n 4,8 miljard kilo kolen om elektriciteit te produceren. Dat wordt ieder jaar minder, want vanaf 2030 geldt in Nederland een verbod op het gebruik van kolen voor elektriciteitsproductie. "Dat beetje dat nog gebruikt wordt om elektriciteit te maken, valt perfect uit andere landen te halen", zegt Mulder. Het transport is daardoor iets duurder, maar dat merk je amper terug in de elektriciteitsprijs. Tata Steel kondigde eerder al aan geen steenkool meer uit Rusland te halen.

Geluiden uit Moskou In Rusland is de officiële koers van de roebel ten opzichte van de euro verder gedaald, van ongeveer 150 roebel voor de invasie van Oekraïne naar 90 roebel vandaag. De koers trekt de laatste paar dagen aan. Deze koers is in Rusland vastgesteld door de overheid. Verkoop van dollars en euro’s is overigens verboden. Aankopen mag wel tot een maximum van 10.000 dollar per persoon. Veel Russen halen zo veel mogelijk cash geld in huis vanwege de angst dat banken tegoeden mogelijk blokkeren.

De verkoop van huizen en auto’s is in Rusland ingestort. De hypotheekrente is inmiddels gestegen tot 22 procent per jaar. De prijzen van goederen zijn onverminderd hoog. Suiker en plantaardige olie verdubbelden in prijs. De prijs van brood en melk steeg met 50 procent.

De Russische regering beloofde eerder pensioenen en salarissen te verhogen vanwege de stijgende kosten van levensonderhoud. De lokale bevolking vreest dat de regering roebels gaat laten bijdrukken, waardoor de waarde ervan nog verder afneemt.

Het massaal inslaan van goederen en levensmiddelen is min of meer gestopt, maar de verwachting is dat voorraden in magazijnen nog maar voldoende zijn voor 2 à 3 maanden. Sommige Russische bedrijven verplaatsen hun activiteiten naar Kirgizstan en Oezbekistan om sancties te ontwijken.

Grens Finland Finland ontzegt vrachtwagens met kentekens uit Rusland of Belarus de toegang tot het land. De maatregel geldt vanaf 9 april.

Douane: handel met Rusland droogt op De handel met Rusland droogt op vanwege de door het westen ingestelde sancties, meldt de douane. Afgelopen week verwerkte de douane ongeveer 750 exportmeldingen voor Rusland. Voor het land Oekraïne binnenviel waren dat er meer dan 40.000 per week, aldus de dienst. Ook wordt vele malen minder via de lucht gehandeld. Dat komt door het sluiten van het luchtruim boven Rusland. De afgelopen twee weken verwerkte de douane minder dan 50 aangiften. Sinds de invoering van de sancties controleerde of verhinderde de douane de doorgang van circa 30.000 containers naar Rusland of Belarus. Ongeveer 5500 containers bevatten mogelijk luxegoederen die meer waard waren dan 300 euro per artikel en die niet verscheept mochten worden. De dienst heeft nog 2100 containers in behandeling wegens gebrek aan informatie. De douane controleerde verder ruim 49.000 aangiften van vrachtzendingen. Daarvan werden 3300 extra gecontroleerd, dan wel fysiek of met een extra check van de documenten. In 53 gevallen constateerde de douane een overtreding van de sanctiemaatregelen. De goederen van 15 van de zendingen werden alsnog vrijgegeven. Dat ging bijvoorbeeld om ladingen hout die vanuit Rusland op weg waren naar België. Negen zendingen mochten niet door. Bij de rest van de zendingen loopt het onderzoek nog. (bron: ANP)

Economie Oekraïne kan halveren door de invasie Een rapport van de Wereldbank beschrijft de mogelijke gevolgen van de Russische invasie in Oekraïne voor de economieën van de meest betrokken landen. Zo kan het BBP van Oekraïne dalen met 45 procent. De economie van Rusland loopt het risico te krimpen met bijna 12 procent. De buurlanden die veel zaken doen met vooral Rusland zullen ook behoorlijke veer moeten laten. Denk daarbij aan Belarus, Kirgizië, Moldavië en Tadzjikistan.

EU eens over sancties, Rotterdam dicht voor Russische schepen Rotterdam en andere havens in de Europese Unie moeten Russische schepen de toegang verbieden, behalve voor essentiële goederen waaronder voedsel. Ook mogen de lidstaten vanaf half augustus geen Russische kolen meer importeren. De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, zei eerder deze week dat de EU 4 miljard euro per jaar aan steenkool importeert uit Rusland. Ook een groot deel van de in Nederland verbruikte steenkool komt uit dat land. Er geldt een overgangsperiode van 120 dagen. Daarnaast wordt de import van wodka en hout uit Rusland verboden. Deze en meer sancties worden openbaar en van kracht op het moment dat ze in het officiële EU-publicatieblad staan. Dat gebeurt waarschijnlijk vandaag. Het is het vijfde sanctiepakket van de EU sinds eind februari. Een importverbod op gas is er niet gekomen. De Europese Unie is voor zo'n 40 procent van haar aardgas afhankelijk van Rusland en een importverbod zou een aantal lidstaten hard treffen.  Het Europese Parlement stemde al wel voor een totale boycot van olie, gas en kolen uit Rusland. Von der Leyen is vandaag in Kyiv voor overleg. (bron: o.a. ANP/Bloomberg)

Binnenvaart vreest gebrek aan brandstof Binnenvaartorganisaties krijgen signalen van bunkerstations dat die volgende week door hun voorraden brandstof heen zijn. Dat zou betekenen dat de binnenvaart stil komt te liggen. Er zijn vertragingen bij raffinaderijen. Vermeende oorzaak zou zijn dat banken niet meer garant willen staan voor de betaling voor (Russische) olie. Ook zou de uitlevering van voorraad onberekenbaar zijn. Een snelle belronde van de Algemeene Schippers Vereeniging (ASV) langs bunkerstations bevestigt het beeld dat bunkerstations weinig voorraad hebben en ook niet weten of ze nog aan nieuwe voorraad kunnen komen. 

Overeenkomst wegtransport EU - Oekraïne en Moldavië in de maak De Europese commissie, (DG Move) werkt aan een overeenkomst met Oekraïne en Moldavië om wegtransport tussen partijen te vergemakkelijken. Dit is met name ingegeven door het feit dat goederentransport via de Zwarte Zee niet mogelijk is door Russische blokkades. Het voorstel gaat zo snel mogelijk naar de Europese Raad.

Wegtransport Oekraïne De snelweg Kyiv-Zytomyr is weer open.

Spoorverbinding Oost-Oekraïne aangevallen Een Russische luchtaanval in de buurt van Barvinkove heeft gisteren de enige Oekraïense spoorverbinding uit Slovjansk, Kramatorsk en Lyman geraakt. De spoorlijn is vooral belangrijk voor de evacuatie van Oekraïense vluchtelingen uit de Donbas naar het westen, maar ook ander treinverkeer maakt van de lijn gebruik. Inmiddels is de verbinding hersteld en rijden de eerste treinen weer. 07-04-2022 09.45 uur

Nederlandse exporteurs somberder door oorlog Oekraïne Nederlandse exporteurs zijn door de oorlog in Oekraïne somberder geworden over hun vooruitzichten voor dit jaar. Niet alleen vallen de Oekraïense en Russische afzetmarkten voor een groot deel weg, ook zijn exporterende bedrijven meer geld kwijt door omwegen en duurdere brand- en grondstoffen als gevolg van het gewapende conflict. Een rondvraag onder exporteurs laat zien dat de verwachtingen over de omzet drastisch zijn gedaald. In het onderzoek van evofenedex en kredietverzekeraar verwacht een minderheid van 4 op de 10 exporteurs een omzetstijging in 2022. Dat waren er vorig jaar nog 6 op de 10. De ondernemers die nog wel een omzetstijging verwachten, rekenen er niet meer op dat die hoger zal zijn dan 4 procent. Dat is volgens de onderzoekers een trendbreuk, want de verwachte exportgroei kwam bij eerdere enquêtes nooit onder de 6 procent uit. "De oorlog en de hieruit voortvloeiende ontwikkelingen zullen ongetwijfeld een enorme impact hebben. De handel in Oekraïne en Rusland maakt weliswaar geen groot deel uit van de totale Nederlandse export, maar veel sectoren, zoals hightech, olie en gas, de chemie, transportsector en voedingsmiddelenindustrie, zullen hierdoor stevig worden geraakt", zegt Bart Jan Koopman, directeur evofenedex.  De belangenbehartiger voor duizenden bedrijven op het gebied van logistiek en handel wijst erop dat bijvoorbeeld brandstof voor goederenvervoer duurder is geworden. Ook moeten exporteurs veel langere routes volgen naar bijvoorbeeld Azië. Zo is het door westerse sancties voor veel vliegmaatschappijen onmogelijk om door het Russische luchtruim te vliegen. Maar ook veel spoorverbindingen van de zogenoemde Nieuwe Zijderoute, tussen China en Europa, lopen door Rusland en zijn nu niet bruikbaar. (bron: ANP en evofenedex)

Nieuwe sancties van de VS voor Rusland De VS leggen nieuwe, vooral financiële, sancties op aan Rusland. Samen met de G7 en de EU verbieden ze investeringen in Rusland en nemen ze maatregelen tegen Ruslands grootste financiële organisatie Sberbank en onder andere Alfa Bank. Ook de Russische elite krijgt meer sancties aan de broek. 

Boycot van meer Russische grondstoffen De EU komt mogelijk al gauw met een boycot van Russische grondstoffen. Een voorstel voor een importverbod van kolen ligt al op tafel. Maar Klimaat- en Energieminister Rob Jetten roept bedrijven op om nu al te stoppen met de import van kolen, olie en gas. Hij wijst op Tata Steel dat zelf heeft besloten geen Russische steenkool meer te gebruiken. Aanbod van kolen uit Zuid-Amerika, Australië en Zuid-Afrika is er genoeg volgens de minister. Direct stoppen met de import van alle olie en gas uit Rusland ziet de minister niet zitten vanwege de impact op verschillende Europese landen. Duitsland, Oostenrijk en Hongarije zijn de grootste tegenstanders in de EU van een boycot van Russische olie en gas. Europa kocht sinds het begin van de oorlog voor 35 miljard euro aan energiedragers uit Rusland. (bron: o.a. BNR en Europa Nu.)

Hongarije wil Europese sancties schenden Hongarije is bereid de sancties van de EU opgelegd aan Rusland te schenden door op verzoek va Rusland, rekeningen voor olie en gas in roebels te gaan betalen.

Rusland technisch failliet? Na enkele banken bereiden ook verzekeraars zich voor op een technisch faillissement van Rusland. Door Amerikaanse maatregelen kan Rusland niet de gebruikelijke wegen bewandelen om betalingen op uitstaande leningen te doen. Voor kredietverstrekkers aan Rusland wordt het veel duurder zich te verzekeren tegen wanbetaling.

Vijfde EU-sanctiepakket tegen Rusland Gisteren heeft de Europese Commissie een vijfde sanctiepakket aangekondigd. De Commissie wil de import van steenkool uit Rusland verbieden. Jaarlijks importeert de EU voor zo'n 4 miljard euro kolen uit Rusland. En er zijn specifieke nieuwe invoerverboden aangekondigd voor producten van hout tot cement, van zeevruchten tot sterke drank. Aanvullend is er een uitbreiding van gerichte exportverboden, bijvoorbeeld kwantumcomputers en geavanceerde halfgeleiders, maar ook geavanceerde machines en vervoersuitrusting.  De Commissie wil een verbod op de toegang van Russische schepen en door Rusland geëxploiteerde schepen tot Europese havens. Er zijn wel vrijstellingen voor essentiële goederen, zoals landbouw- en voedingsproducten, humanitaire hulp en energie. In het Verenigd Koninkrijk gold deze sanctie al eerder. De inschatting is dat deze maatregel ongeveer 450 internationale schepen raakt. (bron: Lloyd’s list)  De Commissie wil wegvervoerders uit Rusland en Belarus de toegang tot de EU ontzeggen. Vier Russische banken krijgen geen toegang meer tot de Europese markt (23% van het Russisch bankwezen). Ook volgt er een aantal gerichte financiële maatregelen, zoals een algemeen verbod op deelname van Russische bedrijven aan overheidsopdrachten in de lidstaten en uitsluiting van alle financiële steun, Europees of nationaal, aan Russische overheidsorganen. Ook wil de Commissie de Europese sanctielijst verder uitbreiden. Inmiddels staan op die lijst 877 personen en 62 bedrijven waarmee zakendoen verboden is. De EU werkt nog aan aanvullende sancties, onder meer aan een verbod op de invoer van olie. Op dit moment passen meer dan 40 landen dergelijke sancties toe.

Gevolgen nieuwe sancties voor haven Rotterdam Het Havenbedrijf Rotterdam meldt de mogelijke consequenties van nieuwe sancties tegen Rusland en Belarus wegens de oorlog in Oekraïne nog te bestuderen. Jaarlijks arriveren zo'n 1320 schepen uit Rusland in de Rotterdamse haven. Naar Rusland vertrekken er zo'n 1080 vanuit de grootste haven van de Europese Unie. Lang niet al die schepen zijn officieel Russisch. In 2021 kwamen er maandelijks gemiddeld dertien Russische schepen aan in Rotterdam. Zo'n 8 procent van alle containers die via Rotterdam worden vervoerd hebben Rusland als bestemmings- of herkomstland. Bepaalde containerterminals weren overigens containers die naar Rusland gaan, uit angst voor verstoringen door sancties. Nederland importeert ook veel olie, kolen, staal, nikkel, aluminium en koper uit Rusland, waarvan een deel via de haven binnenkomt. Maar transport met Rusland was door de situatie de laatste tijd toch al sterk verminderd. Het bedrijfsleven wist ook dat er nieuwe sancties aan zouden komen. (bron: ANP)

Rusland stap verder in de richting van status als wanbetaler Het Amerikaanse ministerie van Financiën verbiedt Rusland om afbetalingen op uitstaande leningen te doen in dollars via rekeningen van de Russische overheid bij Amerikaanse banken. Bank JP Morgan heeft inmiddels twee van zulke betalingen geweigerd. Dit doet de kans toenemen dat Rusland snel in gebreke moet blijven bij het nakomen van internationale financiële verplichtingen.  

Uitzetting Russische diplomaten De EU heeft verschillende diplomaten van de Russische permanente vertegenwoordiging bij de EU verklaard tot persona non grata vanwege activiteiten in strijd met de conventie van Wenen. Zij moeten de EU verlaten. Het Verdrag van Wenen inzake diplomatiek verkeer (ook wel Conventie van Wenen of Weense Conventie genoemd) is een van de internationale verdragen waarin de regels van het diplomatieke verkeer zijn vastgelegd. Tal van individuele lidstaten van de EU wijzen ook Russische diplomaten uit vanwege spionageactiviteiten en als reactie op de Russische oorlogsmisdaden in onder andere Boetsja.

Kanaal Vistula Spit De Poolse regering wil in september van dit jaar het Vistula Spit-kanaal officieel in gebruik nemen. In 2019 is met de aanleg van het kanaal begonnen. Het kanaal is een alternatief voor de huidige vaarroute door de Russische Straat van Baltiejsk bij Kaliningrad en verbindt de Vistula Lagune met de Golf van Gdansk in de Baltische Zee.

Nederland grote afnemer van Oekraïense producten Oekraïne was afgelopen jaar de grootste leverancier van ruwe zonnebloemolie en mais voor Nederland. Maar liefst 84 procent van de ingevoerde ruwe zonnebloemolie kwam uit Oekraïne, terwijl het aandeel mais 42 procent bedroeg. Dat blijkt woensdag uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In totaal werd vorig jaar voor ruim 2 miljard euro aan goederen ingevoerd uit Oekraïne, waarvan voor 1,8 miljard euro aan landbouwproducten. Ruwe zonnebloemolie en mais zijn voor Nederland de belangrijkste producten uit Oekraïne. (bron: NU.nl en CBS)

Mogelijke sluiting van grens met Rusland in Baltische staten en Polen De Oekraïense minister van infrastructuur Mustafa Nayyem meldt dat Polen, Letland, Litouwen en Estland overwegen hun grenzen te sluiten voor goederen van en naar Rusland en Belarus. Gesprekken daarover zouden nog steeds gaande zijn. Dat zou betekenen dat het Russische Kaliningrad alleen nog goederen kan ontvangen over zee. Minister Nayyem schrijft dat een besluit valt in de komende 48-72 uur.

Rusland houdt schip tegen In de haven van Chornomorsk, in de buurt van Odessa, belet Rusland het schip Emmakriss III, geladen met graan voor Egypte, om uit te varen. Een woordvoerder van de Egyptische regering meldt dat het land nog een strategische reserve van graan heeft voor 2,5 maand.

Duitsland neemt tijdelijk controle over bij onderdeel Gazprom Om de leveranties van gas voor Duitsland veilig te stellen heeft dat land de lokale dochteronderneming van Gazprom genationaliseerd. 

Nieuwe dollarsancties van de VS voor Rusland Rusland mag zijn staatsschuld niet meer betalen vanaf rekeningen in dollars die het land heeft bij Amerikaanse financiële instellingen. Het Amerikaanse ministerie van Financiën heeft Rusland die sanctie opgelegd vanwege de oorlog in Oekraïne. De sanctie moet Rusland dwingen te kiezen uit drie minder aantrekkelijke opties. Moskou kan ervoor kiezen staatsschulden te betalen in dollars die het in eigen land in reserve heeft, nieuwe inkomsten direct weer uit te geven of wanbetaler te worden. Al die opties verzwakken de economie van Rusland, is het idee achter de maatregel. (bron: NU.nl)

Nader uitgelegd: Rusland heeft voor EU geen MFN-status meer De spelregels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) bepalen dat de leden ervan elkaar met oog op handel gelijk behandelen. Hiervoor gebruikt men de tarieven voor ‘meestbegunstigde natie’, (most favoured nation (MFN). Dit zijn importtarieven die landen heffen bij andere leden van de Wereldhandelsorganisatie, behalve als met de handelspartner een zogenoemd preferentieel handelsakkoord overeengekomen is zoals een vrijhandelsverdrag of een douane-unie. Je kunt een uitzondering maken op die gelijke behandeling van en door landen als er 'essentiële veiligheidsbelangen' in het geding zijn. De Europese Unie, de Verenigde Staten, Canada, het Verenigd Koninkrijk, Australië, Zuid-Korea en Japan hebben hierop een beroep gedaan en van Rusland de WTO-status van ‘meestbegunstigde natie afgepakt. Dit betekent dat Rusland geen recht meer heeft op de afgesproken lagere importtarieven. Nu kunnen die landen juist hogere douaneheffingen en invoerquota hanteren en Russische producten zelfs helemaal verbieden. Op het online platform Access2Markets van de Europese Commissie staat alle handelsinformatie gebundeld voor alle EU-landen en meer dan 120 andere markten, waaronder Rusland.  

Zakendoen met Rusland: zie ook sanctielijsten VK en VS Bij het doen van zaken met Rusland is het belangrijk om naast de EU-sanctielijsten, ook de sanctielijsten van de Verenigde Staten (VS) en het Verenigd Koninkrijk (VK) te bekijken. Bijvoorbeeld, wanneer er een in de VK gevestigde entiteit betrokken is of wanneer er enige connectie is met de VS (bijvoorbeeld in geval van dollarbetalingen of betrokken personen uit de VS). Hoewel de lijsten veel overeenkomsten kennen, wijken zij in sommige opzichten af van de EU-sanctielijsten, waardoor er meer of andere bedrijven en personen onder de sancties vallen. De consequenties van het overtreden van de sanctiemaatregelen kunnen verstrekkend zijn en oplopen tot hoge boetes voor ondernemingen of gevangenisstraffen voor betrokken individuen.

Russische schepen vlaggen massaal uit Bloomberg meldt dat in maart in een tempo dat drie keer hoger ligt dan normaal, Russische schepen hun registratie in Rusland inruilen voor registratie in andere landen, dit om sancties te omzeilen.

Verzekeraar laat Russische schepen vallen. ‘NORTH of England’ uit Newcastle is de eerste P&I-Club die de verzekering van Russische schepen beëindigt. Voor 35 schepen van het Russische staatsbedrijf Sovcomflot is de verzekering ingetrokken. P&I staat voor protection and indemnity, protection voor bescherming tegen de aansprakelijkheid van de eigenaar van het schip, indemnity op aansprakelijkheid die het uitbaten van het schip met zich meebrengt. P&I-clubs voorzien in verzekeringen voor risico's die gewone verzekeringsmaatschappijen niet willen dekken. (bron: Lloyd’s list)

Duits supermarkt Aldi Nord verhoogt prijzen tot wel 50 procent Als gevolg van de Russische inval in Oekraïne en de daardoor sterk stijgende voedsel- en energieprijzen, ziet supermarktketen Aldi Nord zich genoodzaakt de prijzen van tal van artikelen met 20 tot 50 procent te verhogen. Aldi noemt met name vlees, worstproducten en boter als de meest in prijs stijgende producten. De Duitse vereniging voor kleinhandel HDE waarschuwt dat prijsstijgingen de komende dagen ook bij andere supermarkten te verwachten zijn. Aldus persbureau AA.

EU onderzoekt extra sancties Na het bekend worden van tal van oorlogsmisdaden begaan door Rusland in Oekraïne is de roep om nieuwe sancties in Europa toegenomen. Polen vraagt om een spoedzitting van de Europese Raad om dit te bespreken. 

Oekraïense graanexport in maart vier keer kleiner dan in februari De export van graan uit Oekraïne was in maart vier keer kleiner dan in februari, voor de inval van Rusland in het land. Dat meldt het Oekraïense ministerie van Economische Zaken. Door de oorlog moet het graan nu meer via het spoor vervoerd worden in plaats van zoals voorheen via de havens aan de Zwarte Zee.

Oekraïne is een belangrijke exporteur van landbouwproducten als graan, mais en zonnebloemolie. In maart werd er 1,1 miljoen ton mais, 309.000 ton tarwe en 118.000 ton zonnebloemolie geëxporteerd, aldus het ministerie. Oekraïne was vorig seizoen nog de op drie na grootste graanexporteur ter wereld volgens data van de International Grains Council, de organisatie die toezicht houdt op de wereldwijde graanhandel.

Eerder al zei de Wereldbank dat Oekraïne snel hulp moet krijgen van andere landen, met bijvoorbeeld de levering van kunstmest en zaden. Hierdoor zouden andere landen kunnen helpen bij het herstel van de Oekraïense landbouw als de oorlog voorbij is. Oekraïne heeft de export van bepaalde landbouwgoederen al aan banden gelegd om zo de eigen voedselvoorziening veilig te stellen. Met name armere landen kunnen last krijgen van de door de oorlog stijgende prijzen, met kans op honger en armoede, aldus de Wereldbank. (bron: NU.nl)  

Ervaringen bedrijven met gevolgen van Russische inval in Oekraïne Bedrijven uit de achterban van evofenedex melden dat de problemen die ze ervaren meer aan de import- dan aan de exportkant liggen. Het op tijd of überhaupt binnenkrijgen van grondstoffen staat hoog op de lijst met problemen. Aan de vraag ligt het niet. Specifieke grondstoffen waarvan de levering stokt zijn ingrediënten voor de voedselindustrie, zoals graan, gevogelte, rozenolie en aardbeienconcentraat, maar ook bouwmaterialen zoals hout/mdf, metalen en halffabricaten. Die problemen leveren vaak ingewikkelde gesprekken op met de leverancier en de afnemer. De prijzen voor grondstoffen zijn in sommige gevallen bovendien met meer dan de helft gestegen. Instanties als de NVWA stellen zich in de praktijk begripvol op en denken mee hoe door het soepel afwikkelen van procedures en controles de productie van bedrijven zo veel mogelijk op peil kan blijven.

Transport van goederen en grondstoffen is duurder geworden, maar in het algemeen nog te organiseren. Bedrijven halen waar mogelijk eigendommen weg uit Rusland, Belarus en Oekraïne. Dat stuit in de EU weer op sanctie-issues en het moeten betalen van invoerrechten. Saillant is dat bedrijven steeds minder willen aangeven wanneer ze het einde van de crisis verwachten. Zo’n 39 procent van de bedrijven heeft geen idee wanneer er weer licht aan het eind van de tunnel te zien is.

Ethische afwegingen spelen bij bedrijven ook een rol. Sommige besluiten uit principe geen zaken meer te doen met Rusland, ondanks lopende verplichtingen en moeten op zoek naar alternatieve markten of leveranciers. Daarbij speelt wel altijd de zorg mee voor lokale medewerkers. Een enkel bedrijf kon zijn medewerkers naar Nederland halen en zo doorwerken. 

Subsidie  Voor bedrijven die actief zijn in Rusland of Oekraïne en financieel zijn getroffen, biedt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) subsidie voor het zoeken naar andere markten. Deze subsidie (Sib) is aan te vragen vanaf vandaag 15.00 uur. Voor vragen is ook onze ledenservice beschikbaar.

Gas uit Rusland President Poetin heeft 31 maart een decreet getekend waardoor ‘onvriendelijke’ afnemers van Russisch gas hun rekeningen vanaf 1 april in roebels moeten betalen. Dat geldt ook voor de lidstaten van de EU. Landen van de EU wijzen op de contracten waarin is vastgelegd dat betaling in dollars is afgesproken. Poetin dreigt nu bij wanbetaling de gaskraan dicht te draaien en staatsbedrijf Gazprom zou zich daarop voorbereiden. Verschillende Europese landen hebben plannen gemaakt voor het geval de gastoevoer uit Rusland stopt. Maar sommige bronnen houden vol dat het om een spel van dreigementen gaat en dat de soep in de praktijk niet zo heet gegeten wordt als die is opgediend. Rusland is voor zíjn inkomsten zeer afhankelijk van de verkoop van gas.

Russische olietankers verdacht van ontduiken sancties Russische olietankers verdwijnen steeds vaker letterlijk van de radar. Ze zetten steeds vaker hun transponders uit die het mogelijk maken een schip op de radar te volgen. Dat gebeurt soms bij schepen wanneer ze door een gebied varen waar piraten actief zijn. Maar het aantal keren dat Russische schepen de transponder uitzet, is sterk gegroeid, 6 keer zoveel als normaal en wordt alleen gezien bij deze schepen. Waarnemers denken dat de schepen zo sancties proberen te ontduiken. (bron: CNN)

Russisch reisverbod voor EU-officials Rusland stelt een inreisverbod in voor de top van de EU. Het zou gaan om de Europese Commissie, sommige leden van het Europees Parlement, leiders en parlementsleden uit bepaalde EU-landen en sommige journalisten uit die landen.

Finse spoorwegen hervatten goederentreinverbinding met Rusland De Finse nationale spoorwegen (VR) hervatten de goederentreinverbinding met Rusland. Afgelopen weekend stopte de VR alle treinreizen naar Rusland als gevolg van de vele westerse sancties tegen Rusland. Maar de spoorwegmaatschappij is tot de conclusie gekomen dat een serie Britse sancties toch geen betrekking heeft op de overeenkomsten die VR met Rusland heeft gesloten voor treinen op het traject. Het personenvervoer wordt vooralsnog niet hervat. De belangstelling daarvoor is groot, omdat het vliegverkeer tussen Rusland en het Westen door sancties stil is komen te liggen. (bron: ANP)             Onderzoek evofenedex: Handelaren zien wereldmarkt door oorlog Oekraïne verslechteren De oorlog in Oekraïne heeft de situatie voor Nederlandse importeurs en exporteurs verder verslechterd. 3 op de 5 internationaal actieve bedrijven zeggen dat de situatie in de afgelopen maanden verder achteruit is gegaan, terwijl onder meer verstoringen in de toeleveringsketen en het gebrek aan grondstoffen en personeel al zorgden voor moeilijker zakendoen over de grens. Het importeren van goederen wordt nu meer verstoord dan de export, iets wat in ieder geval de afgelopen 2 jaar niet is voorgekomen. “Nederland krijgt zijn goederen moeilijker hier. Vooral China en de VS worden genoemd als probleemleveranciers, met Rusland en Oekraïne als logische nieuwkomers in het rijtje meest genoemde landen met verstoringen", klinkt het. Oekraïne levert minder goederen door de oorlog, Russische bedrijven hebben last van sancties vanuit het Westen. (bron: evofenedex en ANP) 

Op 7 april in de middag gaan evofenedex en Atradius tijdens Trends in Export dieper in op de uitkomsten van de monitor en wat bedrijven kunnen doen om meer grip te krijgen op hun supply chain. Inschrijven voor dit live event in de Johan Cruijff ArenA te Amsterdam kan nog via deze link.

Vluchtelingen aan het werk zonder tewerkstellingsvergunning (TWV) Handels- en productiebedrijven die Oekraïense vluchtelingen willen inzetten voor werk moeten dat vanaf 1 april melden bij het UWV. De verplichte aanvraag van een tewerkstellingsvergunning komt daarmee te vervallen. De Europese Unie heeft eerder deze maand al een Richtlijn tijdelijke bescherming geactiveerd waar dit besluit van het kabinet uit voortvloeit. Er zijn verschillende voorwaarden gesteld om deze vluchtelingen extra te beschermen. Zo mogen ze alleen in loondienst werken, moet de werkgever uiterlijk 2 werkdagen voor aanvang een melding bij het UWV doen, en moet hij informatie doorgeven over zaken zoals werkuren en de werkplek. Dit geldt niet voor werknemers uit Oekraïne die al langer werkzaam zijn bij een bedrijf. Voor hen blijven de verplichtingen onveranderd. Meer informatie over de vrijstelling werkvergunning voor vluchtelingen uit Oekraïne is te vinden op deze website van het UWV.

Russische regering legaliseert parallelle import De Russische regering legaliseert parallelle import: de verkoop van goederen zonder de toestemming van de merkeigenaren of copyrighthouders. Daardoor hoeven geen rechten meer betaald te worden aan patenthouders uit ‘onvriendelijke landen’. Hieronder vallen alle EU-lidstaten. Op de lijst van producten waarvoor dit geldt, staan onder andere films, muziek, software en ‘uitvindingen’. Verschillende industrieën, waaronder de gaming- en software-industrie spreken van het legaliseren en aanmoedigen van piraterij.

Betalen voor import uit Rusland in roebels Vooralsnog hoeven ‘onvriendelijke landen’ hun afname van Russische olie en gas niet te betalen in roebels. Waarschijnlijk heeft dit te maken met het feit dat in de betreffende contracten is vastgelegd dat betaling in andere valuta dient te gebeuren. Wel houdt de Russische regering de maatregel boven tafel en dreigt die uit te breiden voor producten als graan, (bestanddelen van) kunstmest, olie voor levensmiddelen, kolen en metalen. Duitsland heeft inmiddels een plan gemaakt voor het geval Rusland onverwachts stopt met de levering van gas. Nederland start zaterdag een campagne die burgers aanspoort om minder gas te gebruiken. De Verenigde Staten overwegen om gedurende enkele maanden elke dag een miljoen vaten olie vrij te geven.

Grens Polen – Belarus Oekraïense vertegenwoordigers zijn gesprekken gestart met de Poolse overheid om de grens tussen Polen en Belarus te sluiten. Omdat het om een buitengrens gaat van de EU heeft Brussel daarover het laatste woord, maar de twee landen zeggen de gesprekken alvast te willen voeren, ongeacht het standpunt van de EU hierover. Wachttijden aan de grens bestaan al sinds de zomer van 2021 as gevolg van het vluchtelingenbeleid van Belarus. Ook personeelstekorten door COVID-19 speelden een rol.  Vervolgens besloot Belarus navigation seals te introduceren wat nog eens 15 minuten extra tijd kost bij binnenkomen en verlaten van het land. Deze navigation seals kunnen allen aan de grens aangebracht en verwijderd worden. Dit alles nog los van de sanctiemaatregelen en daaruit voortvloeiende controles van goederen. Internationale en nationale organisaties voor transport en logistiek zetten zich bij alle betrokken instanties in om de situatie te verbeteren; onder andere bij de Europese Commissie. (bron: o.a. IRU)

DNB onderzoekt of instellingen genoeg doen bij naleving sancties De Nederlandsche Bank (DNB) onderzoekt of financiële instellingen genoeg doen om sancties tegen Rusland en Belarus na te leven. Zo moet de administratie van de instellingen op orde zijn, omdat het anders niet mogelijk is om op tijd te zien dat bepaalde relaties, goederen of transacties op de zwarte lijst staan en dus moeten worden bevroren. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) begint binnenkort ook zo'n onderzoek. Deze toezichthouder moet vooral nagaan of beleggingsinstellingen en -ondernemingen de financiële sancties toepassen. Russen mogen bijvoorbeeld niet meer in effecten handelen in de EU. De sancties zijn wel complex en veranderen bijna wekelijks. De AFM wil beleggingsondernemingen zo veel mogelijk helpen bij het naleven van de sancties. (bron: ANP)

Nieuwe voorstellen voor extra sancties Polen, Tsjechië en Slovenië hebben nieuwe voorstellen gedaan om de druk op Rusland te verhogen om de oorlog in Oekraïne te stoppen. Onderdeel daarvan zijn het ontzeggen van de toegang tot internationaal betalingssysteem SWIFT voor alle Russische banken en het stoppen met betalingen voor de levering van olie, gas en kolen.

Kazachstan overweegt gebruik andere oliepijplijn Kazachstan overweegt de Baku-Tbilisi-Ceyhan-oliepijplijn te gebruiken als alternatief voor het huidige transport van olie uit dat land. Tot op heden gaat olie uit Kazachstan naar Russische terminals in de haven van Novorossiysk aan de Zwarte Zee. Maar daar worden steeds meer boekingen voor het transport van ruwe olie afgezegd.

Australische heffing op Russische goederen Australië heeft een importheffing van 35 procent opgelegd voor alle goederen uit Rusland en Belarus.

Ontwikkelingsbank: oorlog raakt economie Rusland en Oekraïne hard De economieën van Rusland en Oekraïne zullen dit jaar met respectievelijk 10 en 20 procent krimpen als gevolg van de oorlog en de tegen Rusland ingestelde sancties. Volgens ontwikkelingsbank EBWO, die met de prognoses kwam, zorgt de strijd voor de grootste leveringsschok in vijftig jaar. In de nieuwe verwachtingen gaat de EBWO ervan uit dat binnen een paar maanden een staakt-het-vuren tot stand komt. Kort daarop volgt het begin van een "belangrijke wederopbouwinspanning in Oekraïne". Volgens dat scenario zou het bruto binnenlands product van Oekraïne volgend jaar met 23 procent moeten stijgen. In de prognoses houdt de EBWO er rekening mee dat de sancties tegen Rusland in de nabije toekomst van kracht zullen blijven. De stagnatie in Rusland zal ook door een aantal buurlanden in Oost-Europa, de Kaukasus en Centraal-Azië worden gevoeld, aldus de bank. Belarus, dat zowel aan Oekraïne als Rusland grenst en waartegen ook sancties zijn ingesteld, moet dit jaar rekening houden met een krimp van 3 procent. Vanwege de grote onzekerheid komt de EBWO in de komende maanden met een nieuwe prognose. Doorgaans is dat in mei en november. (bron: AFP/ANP)  

Grensovergang Finland – Rusland De International Road Transport Union (IRU) meldt na contact met de Finse organisatie voor transport en logistiek SKAL, dat goederenvervoer over de weg tussen Finland en Rusland nog steeds mogelijk is. Dit in tegenstelling tot eerdere berichten. Er zijn wel vertragingen vanwege extra controles. Rusland dreigde eerder met het beperken van visa voor Finse chauffeurs, maar tot op heden worden visa nog steeds verstrekt zoals gebruikelijk. Sommige EU-landen, zoals Letland, Litouwen, en de Republiek Tsjechië, hanteren beperkingen voor visa voor personen met de Russische nationaliteit. Finland kent die beperkingen niet.

Oorsprongscertificaten export uit Oekraïne De Oekraïense overheid doet er volgens de Europese Commissie alles aan de douaneformaliteiten voor exportzendingen te blijven vervullen. Dat geldt ook voor oorsprongscertificaten. Omdat de EU met Oekraïne een vrijhandelsakkoord heeft, valt de invoer in Europa van Oekraïense goederen in veel gevallen een stuk duurder uit als je niet met een certificaat de Oekraïense oorsprong kunt bewijzen. In de meeste gevallen kan het oorsprongsbescheid dus gewoon worden aangevraagd en afgegeven. Waar dat (tijdelijk) niet mogelijk is, bestaat de mogelijkheid een certificaat later te overleggen. Aan de voorwaarde dat dit alleen in bijzondere situaties mogelijk is, is volgens de Europese Commissie voldaan. (bron: Overleg Trade Contact Group / European Shippers’ Council (ESC))

Risico’s voor spoorprojecten ProRail, verantwoordelijk voor het spoornet in Nederland, maakt zich zorgen over het onderhoud van het Nederlandse spoor. Noodzakelijk onderhoud, maar ook andere projecten krijgen als gevolg van de Russische inval in Oekraïne te maken met onzekerheid over de levering van benodigde materialen. Ook de prijsstijgingen van onder andere rails en dwarsliggers, maar ook energie, zijn een risico. Omdat de kosten van projecten door hogere prijzen oplopen, komt de haalbaarheid van de geplande begrotingen in gevaar. Tekorten aan personeel komen daar als probleem nog bovenop.

Nog steeds lange wachttijden aan de grens Polen - Belarus De Nederlandse ambassade in Polen bericht dat controles aan de grens tussen Polen en Belarus leiden tot extreem lange wachttijden. Deze kunnen voor verkeer richting het oosten oplopen tot wel 85 uur. Inmiddels staan voor de grensovergang Bobrowniki ongeveer 1500 vrachtauto’s in een bijna 40 kilometer lange file aan de Poolse kant van de grens. De extra controles hebben te maken met de economische sancties van de EU, waaronder het verbod op levering van allerlei goederen aan Rusland, maar inmiddels ook aan Belarus zelf. De douane controleert niet alleen alle papieren, maar voert ook fysieke inspecties uit van vrachtauto en lading. In een periode van 12 uur konden maar 141 vrachtauto’s gecontroleerd worden.

Reders vrezen tekort aan bemanning De Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR) vreest een groot tekort aan zeevarenden in verband met de oorlog in Oekraïne. Bemanningsleden uit Oekraïne mogen vaak hun land niet verlaten. Het aflossen van bemanning, met name met Russische of Oekraïense nationaliteit, is zowel voor Nederlandse als buitenlandse reders een groot probleem; zeker als de oorlog nog lange tijd aanhoudt. De KVNR vroeg deze week de Nederlandse overheid om meer duidelijkheid over sancties die de scheepvaart en bemanning raken. Zeevaart is voor het vervoer van goederen de belangrijkste modaliteit. 90 procent van de alle goederenvervoer gaat over zee.

Vertragingen in de Rotterdamse haven De Nederlandse douane meldt op NPO Radio1 dat in de Rotterdamse haven nog 2000 containers staan die nader onderzocht moeten worden. Vanwege de sanctie tegen Rusland zijn veel extra controles nodig. Vervoer van containers naar Rusland is overigens bijna onmogelijk. Maar nog steeds komen er containers voor Rusland aan in de haven van Rotterdam. De helft van de goederen betreft luxegoederen zoals bedoeld in het 4e pakket sancties. Hiervoor moet veel extra informatie worden opgevraagd om te kunnen bepalen of deze goederen onder de sancties vallen. Deze sanctiemaatregel is het meest arbeidsintensief voor de douane. De andere helft van de containers betreft nog steeds het inlopen van de achterstand (die was eerder 6000 containers). Ook voor bedrijven die goederen terughalen naar hun bedrijfsvoorraad moet soms een controle worden ingesteld. Dit om te voorkomen dat bedrijven, nadat goederen geraakt zijn door een controleprofiel, alsnog besluiten de goederen niet uit te voeren. De douane heeft nu een taskforce ingesteld en is ervan overtuigd de achterstanden snel te kunnen inlopen. Ook vinden intensieve gesprekken plaats met de terminals.

Terugval Russische import Het bedrijf FourKites, dat goederentransport via alle modaliteiten volgt, ziet sinds het begin van de oorlog een terugval in de import door Rusland van industriële producten van 65 procent en een vermindering van 60 procent van consumentenproducten.

Nederland leverde vooral diensten voor pijpleidingen aan Rusland Nederland voerde vorig jaar voor 2,4 miljard euro aan diensten uit naar Rusland en voor 212 miljoen euro naar Oekraïne. Dat becijferde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), dat aangeeft dat ons land vooral diensten voor vervoer van goederen per pijpleiding zoals olie en gas aan Rusland leverde. Naar Oekraïne ging het vooral om zakelijke en technische diensten. Met de export van 2,4 miljard euro was Rusland goed voor 1,2 procent van de totale dienstenuitvoer. Daarmee was Rusland nummer achttien op de lijst van grootste afzetmarkten voor diensten, net voor buurland Finland. Oekraïne was de nummer 56 op die lijst. (bron: CBS) 29-03-2022 9.30 uur

Bij export of import is veel tijd nodig voor het uitzoeken of zendingen onder de sancties vallen of niet. Het mkb doet dat in de meeste gevallen nog handmatig. Het screenen van dienstverleners en vooral klanten kost ook tijd, maar lukt over het algemeen wel. Minstens zo belangrijk bij het naleven van de sancties zijn leveranciers.  Daarbij gaat de aandacht vooral uit naar nieuwe leveranciers. Het van tijd tot tijd nagaan of bestaande leveranciers niet op een sanctielijst zijn gekomen, krijgt minder aandacht. Leveringsvoorwaarden zijn inmiddels zo aangepast dat een Nederlandse leverancier niet meer verantwoordelijk is voor vervoer naar Rusland of Oekraïne. 

Banken werken met strengere eisen. Zij hanteren (het Nederlandse mkb heeft hier overigens niet mee te maken) de sanctielijsten van het Amerikaanse Office of Foreign Assets Control (OFAC). Banken checken die ook zelf bij betalingen. Een bewijs dat je zelf een klant hebt gecheckt is niet meer voldoende. Dat vergt continu aandacht. 

Het gebruik van de Letter of Credit voor zendingen naar en van Rusland levert problemen op en is in de praktijk eigenlijk niet meer mogelijk. Belangrijkste reden daarvoor is dat bijna alle koeriersbedrijven weigeren nog documenten te leveren aan banken in Rusland of om iets op te halen uit Rusland. De Letter of Credit (ook bekend als L/C, documentair krediet of documentair accreditief) is een verplichting van de bank van de koper om aan de exporteur een bepaald bedrag op een bepaalde datum uit te betalen of een wissel te accepteren.

Veel bedrijven hebben te maken met allerlei prijsstijgingen en problemen met de beschikbaarheid van grondstoffen. Een aantal bedrijven levert daarom enkel op basis van FCA-prijzen en dag- of weekprijzen. Meer informatie hierover staat op onze website: FCA | Free Carrier | Incoterms®| evofenedex. Niet alle bedrijven berekenen de extra prijsstijgingen door aan de klant. Soms kiezen ze ervoor om in te leveren op hun marges, bijvoorbeeld bij projecten die een langere looptijd hebben.

Drie van ’s werelds grootste bierbrouwers, Heineken, AB Inbev en Carlsberg, trekken zich volledig terug uit Rusland.

Oekraïne begint met het exporteren van graan via het spoor in plaats van het voorheen gebruikelijke transport per schip. De inzet is het vervoer van 600.000 ton graan per maand.

Door de oorlog in Oekraïne mijden steeds meer bedrijven het Russische deel van de nieuwe zijderoute, de 11.000 kilometer lange railgoederenverbinding tussen China en Europa. Nederlandse ondernemers zien de langere zuidelijke route via de Kaspische Zee en Bakoe in Azerbeidzjan als alternatief (bron: FD). 

Bloomberg meldt dat de Amerikaanse Federal Communications Commission (FCC) het Russische cyberbeveiligingsbedrijf KasperskyLab op de zwarte lijst heeft gezet van bedrijven die een groot risico vormen voor de nationale veiligheid. Amerikaanse bedrijven mogen geen producten en diensten van KasperskyLab meer gebruiken.

De Russische regering, Gazprom en de Russische centrale bank komen donderdag met voorstellen over de aangekondigde verplichting om betaling voor gasleveranties voortaan te voldoen in roebels. Hierdoor moeten afnemers van Russisch gas roebels aanschaffen. Dat ondersteunt de Russische munt.

Volgens de Russische minister van buitenlandse zaken, Lavrov, tekent president Poetin binnenkort een decreet over ‘vergeldende visummaatregelen’. Dat verbiedt burgers van 'onvriendelijke landen' toegang tot de Russische federatie. Ook Nederland staat op die lijst van landen, evenals de rest van Europa en in ieder geval het VK, de VS, Canada, Japan, Zuid-Korea, Australië en Nieuw-Zeeland.

Rusland heeft de afgelopen weken bijna 800 buitenlandse vliegtuigen in beslag genomen die Russische vliegmaatschappijen hadden gehuurd bij westerse leasemaatschappijen. Het optreden van de Russen wordt betiteld als de grootste roof ooit in de internationale burgerluchtvaart. (bron: FD)  

Op 23 februari heeft de Europese Unie (EU) nieuwe sancties tegen Rusland ingesteld, in verband met de situatie in Oekraïne. Op 25 en 28 februari zijn daar nog zwaardere sancties bijgekomen. De sanctiepakketten zijn direct in werking getreden. In de volgende documenten leest u wat de nieuwe sancties inhouden. Sancties per 23 februari

De situatie ontwikkelt zich snel. Houd de persberichten van de EU in de gaten voor updates.

Informatie van het Amerikaanse ministerie van Financiën over de laatste sancties van 24 maart is hier beschikbaar.  

Informatie over de sancties opgelegd door de Britse regering op 24 maart staat hier: Press release en Notice.

Grens tussen Finland en Rusland Finland heeft alle grensovergangen met Rusland voor treinverkeer afgesloten. Ook zijn er berichten dat het vervoer van goederen over de grens over de weg niet meer mogelijk is. Dit laatste proberen we te verifiëren. 

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit laat weten geen formaliteiten meer te verrichten voor de uitvoer van vee naar Oekraïne. Reden hiervoor is dierenwelzijn. Een exporteur kan dit in de huidige situatie onvoldoende waarborgen.

Rusland zint op het nemen van tegenmaatregelen voor landen die ‘zich mengen in de binnenlandse aangelegenheden’ van Rusland. De wet om maatregelen te kunnen nemen tegen buitenlandse bedrijven in Rusland is nog steeds in de conceptfase.

Oekraïne heeft een wetsontwerp klaar om eigendommen van Russische bedrijven en burgers in beslag te nemen en eigendommen van andere buitenlandse bedrijven die in Rusland actief zijn. Dit kan ook gevolgen hebben voor Europese bedrijven. Een Engelse vertaling van het wetsvoorstel is beschikbaar.  

Energiebedrijven zijn niet van plan in roebels te gaan betalen De Russische president Vladimir Poetin wil dat westerse landen het gas dat ze van Rusland kopen voortaan in Russische roebels betalen. Maar Nederlandse energiebedrijven zijn vooralsnog niet van plan dat te doen, laten ze aan RTL Z weten. Onder 'onvriendelijke landen' verstaat Poetin de landen die sancties hebben opgelegd aan Rusland vanwege de inval in Oekraïne, zoals de landen van de Europese Unie, het Verenigd Koninkrijk en de VS. (bron: RTL Nieuws) Economen Verenigde Naties voorzien groeivertraging wereldeconomie Door de oorlog in Oekraïne zal de groei van de wereldeconomie dit jaar waarschijnlijk flink afremmen, denken economen van de Verenigde Naties. Dat betekent dat het mondiale herstel uit de coronacrisis een stuk langzamer zal gaan. Vooral ontwikkelingslanden zijn kwetsbaar, waarschuwen de deskundigen in een nieuw rapport van VN-organisatie UNCTAD. Naar verwachting bedraagt de wereldwijde economische groei dit jaar nog maar 2,5 procent. Vorig jaar nam de omvang van de wereldeconomie volgens UNCTAD nog met 5,6 procent toe. Vooral in West-Europa en delen van Azië worden aanzienlijke groeivertragingen voorzien. Voor Rusland houden de economen rekening met een diepe recessie. Door de hoge inflatie zal vrijwel iedereen met een verlies aan koopkracht te maken krijgen. In armere delen van de wereld kunnen stijgende voedsel- en brandstofprijzen voor extra honger en ontberingen zorgen, aldus UNCTAD. (bron: AFN/Bloomberg)

'Dual use' exportverbod kost Nederland 400 miljoen Nederland exporteerde vorig jaar voor meer dan 400 miljoen euro aan goederen naar Rusland die kunnen worden ingezet bij oorlogsvoering, zo blijkt uit onderzoek van BNR. Door de sancties die Rusland nu treffen, vallen deze inkomsten nu weg. Het gaat hierbij om goederen die zowel een militair als een civiel doel kunnen dienen. Nederland exporteerde vorig jaar onder meer software voor gebruik in kerncentrales en het herpes- en hondsdolheidvirus naar Rusland, maar meestal ging het om informatietechnologie. Voor de export van zogeheten dualusegoederen buiten de EU is een vergunning nodig. Het ministerie van Buitenlandse Zaken publiceert maandelijks een overzicht van de waarde van deze export. Uit een inventarisatie van BNR blijkt dat Rusland tot voor kort een van de belangrijkste markten was voor dergelijke producten. De totale waarde van de export was 401 miljoen euro. Alleen China was een belangrijkere eindbestemming voor dualusegoederen. De uitvoer naar dit land was 430 miljoen euro waard. (bron: BNR)

Kans op gerichte cyberaanval op Rotterdamse haven is reëel Als de oorlog in Oekraïne verder escaleert, groeit de kans dat de Rotterdamse haven doelwit wordt van een cyberaanval, zegt Claudia de Andrade, directeur Digitaal & IT van het Rotterdamse havenbedrijf. Zij maakt zich grote zorgen over de digitale weerbaarheid van de Rotterdamse haven. Met de oorlog in Oekraïne in het achterhoofd vreest ze dat de haven het slachtoffer kan worden van een ontwrichtende cyberaanval. "Als één bedrijf in onze logistieke keten plat gaat, kan de hele haven vastlopen.” Als het conflict in Oekraïne verder oplaait, zal de Rotterdamse haven – de grootste van Europa – vermoedelijk een grote rol gaan spelen in de aanvoer van militaire apparatuur. „Hackers zijn nu vooral actief in Rusland en Oekraïne, maar de inschatting van het Nationaal Cybersecurity Centrum (NCSC) is dat als het conflict internationaal escaleert de kans op gerichte aanvallen reëel is”, zegt De Andrade, dat tevens lid van de Cyber Security Raad. De andrade is een adviesorgaan van het kabinet op het gebied van digitale veiligheid. Volgens De Andrade zijn veel bedrijven in het havengebied onvoldoende voorbereid op digitale aanvallen. „De IT is bij veel partijen niet op orde. Ik heb weinig zorgen om de zeer grote bedrijven. Het gaat om kleine en middelgrote bedrijven als depots, transportbedrijven, binnenscheepvaart en de havenagenten.” (bron: NRC)

Ook problemen treintransport China en EU door sancties Rusland De stagnatie van het vervoer van goederen per trein tussen China en de Europese Unie dreigt de toeleveringsproblemen van bedrijven verder te vergroten. Ruim een miljoen containers worden normaal gesproken vervoerd over het meer dan 9600 kilometer lange spoorwegennetwerk, dat Oost-China en West-Europa verbindt en via Rusland loopt. Door de westerse sancties tegen Rusland moeten voor deze containers nu nieuwe routes over zee worden gevonden. Dit zal waarschijnlijk leiden tot hogere transportkosten en een verdere verslechtering van de wereldwijde problemen in de toeleveringsketens. Door de oorlog in Oekraïne proberen exporteurs en logistieke bedrijven die auto-onderdelen, auto's, laptops en smartphones vervoeren, de routes over land door Rusland en het oorlogsgebied te vermijden. Veiligheidsrisico's en betalingsproblemen als gevolg van de sancties tegen Rusland spelen ook een rol. Verder zijn bedrijven bang dat klanten in Europa hun producten die over het Russische spoor zijn vervoerd gaan boycotten. (bron: Europa.nu.nl)

EU verruimt staatssteunkader De Europese Commissie heeft tijdelijk een nieuw kader voor staatssteun om de economie te ondersteunen.  De sancties van de Europese Unie (EU) en haar internationale partners tegen Rusland eisen ook hun tol binnen de economie van de EU. Dankzij de nieuwe kaderregeling kunnen de lidstaten: 

We houden de leden op de hoogte van de nadere nationale uitwerking via onze website.

IRU Inmiddels heeft de IRU (International Road Transport Union) de Commissie gevraagd dit steunkader uit te breiden naar de wegtransportsector.  EU steun voor hulp aan vluchtelingen door lidstaten De Europese Commissie presenteert maatregelen om de lidstaten te helpen tegemoet te komen aan de behoeften Oekraïense vluchtelingen. De EU biedt directe humanitaire hulp, noodhulp voor civiele bescherming, ondersteuning aan de grens en een duidelijke juridische status, zodat oorlogsvluchtelingen onmiddellijk bescherming kunnen krijgen in de EU. De beschikbare steun omvat specifieke bescherming voor kinderen en toegang tot onderwijs, gezondheidszorg, werk, accommodatie en huisvesting. (bron: Europese Commissie) Biden en andere leiders in Brussel voor reeks toppen over Oekraïne  Tientallen westerse leiders, onder wie de Amerikaanse president Joe Biden, hebben zich verzameld in Brussel voor een overlegcarrousel met de oorlog in Oekraïne als middelpunt. Er staat zowel een top van de NAVO als van de Europese Unie en van zeven van 's werelds belangrijkste economieën op het programma. (bron: ANP)  Oekraïne roept EU op Rusland niet in roebels te betalen voor gas De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba roept de landen van de Europese Unie op om Russisch gas niet in roebels te gaan betalen. De minister reageert daarmee op de eis van de Russische president Vladimir Poetin aan de zogeheten 'onvriendelijke' landen hun gasaankopen in roebels te voldoen. De EU moet volgens Koeleba een "verstandige en verantwoorde" keuze maken als het gaat om het betalen van Rusland in roebels. "Als een EU-land buigt voor de vernederende eisen van Poetin om te betalen voor olie en gas in roebels, zal het zijn alsof ze met de ene hand Oekraïne helpen en met de andere de Russen helpen om Oekraïners te vermoorden", verklaarde de buitenlandminister in een Twitter-bericht. (bron: ANP)

Duitse minister: Russen plegen contractbreuk met roebelbetaling Als Rusland erop staat dat gasaankopen door landen van de Europese Unie in roebels worden voldaan, pleegt het land contractbreuk. Dat zei de Duitse minister van Economische Zaken Robert Habeck in een reactie op de aankondiging. Duitsland zal volgens de minister met zijn Europese partners overleggen over de eis. Hij noemde de Russische aankondiging een sein dat de Russische president Vladimir Poetin niet langer als een stabiele partner kan worden beschouwd. Poetin heeft de centrale bank van Rusland en betrokken overheidsdiensten een week de tijd gegeven om de verplichte betalingen in roebels mogelijk te maken. Alle landen die Rusland sancties hebben opgelegd vanwege de oorlog in Oekraïne, zoals de landen van de EU, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, zijn door Rusland als onvriendelijk aangemerkt en zullen daarom met de Russische munt moeten betalen. (bron: ANP) Ook Europees consumentenvertrouwen zakt weg In navolging van het Nederlandse consumentenvertrouwen is ook het Europese vertrouwen in maart ver weggezakt door de oorlog in Oekraïne. Volgens de cijfers van de Europese Commissie is het vertrouwen gezakt tot het laagste niveau sinds de eerste maanden van de coronapandemie. Door de Russische inval zijn onder andere de energieprijzen hard opgelopen. Die jagen ook de inflatie verder aan. De graadmeter van de Europese Commissie voor het economisch sentiment in het eurogebied zakte tot min 18,7 van min 8,8 in februari. Door de oorlog is de vrees voor een hoge inflatie verder aangewakkerd. Daarnaast zal de economische expansie stagneren, zo is de verwachting. (bron: ANP) Klap voor Russische auto-industrie: Renault staakt per direct productie Renault staakt per direct de productie in zijn fabriek in Moskou. Over eventuele ingrepen bij de Russische dochter AvtoVaz wordt nog nagedacht. Daarbij weegt mee dat het bedrijf ook de verantwoordelijkheid heeft over 45.000 werknemers, aldus het Franse autoconcern in een verklaring. Renault herhaalde dat het al stappen heeft genomen om te kunnen voldoen aan de tegen Rusland ingestelde sancties.  Als gevolg van de maatregelen past Renault zijn verwachtingen voor het hele jaar aan. Zo zal de winstmarge lager uitvallen. Ook de cashflow zal een stuk lager zijn, maar nog wel positief, aldus het bedrijf. Van de grote buitenlandse autofabrikanten was Renault nog de enige die de banden met Rusland intact hield. De Fransen zouden daarmee willen voorkomen dat hun Russische dochter AvtoVaz door de Russische overheid wordt genationaliseerd. Ook vanwege de kosten die daarmee gepaard gaan. AvtoVaz is de producent van Lada, maar in die fabrieken in Rusland worden ook Renaults in elkaar gezet. (bron: NU.nl)  

CBS: consumentenvertrouwen flink gedaald sinds oorlog in Oekraïne  De stemming onder consumenten in Nederland is sinds de Russische inval in Oekraïne flink verder verslechterd. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zakte de graadmeter waarmee het vertrouwen wordt gemeten bijna naar het laagste niveau ooit. Alleen in februari en maart 2013 lag het vertrouwen lager. (bron: ANP en CBS)

KVK: klein deel ondernemers voelt grote impact sancties Rusland Een klein deel van de bedrijven ondervindt grote gevolgen van de oorlog in Oekraïne en de westerse sancties tegen Rusland. Dat meldt de Kamer van Koophandel (KVK) op basis van eigen onderzoek onder bijna 1400 Nederlandse ondernemers. Het gaat om gevolgen als hoge brandstofprijzen, producten die niet leverbaar zijn en terughoudendheid van kopers door de verder stijgende inflatie. Slechts 7 procent van de ondernemers doet zaken met Rusland. De gevolgen worden wel breder gevoeld, vooral in de sectoren land- en tuinbouw, groothandel en logistiek. In de land- en tuinbouw voelt een derde van de ondernemers grote of zeer grote gevolgen. In heel Nederland gaat het om 8 procent van de bedrijven. (bron: ANP en KVK)

Renault hervat productie in Rusland Op 22 maart heeft Renault besloten de productie weer op te starten in Rusland. Renault is meerderheidsaandeelhouder van AvtoVaz, de grootste autoproducent in Rusland, bekend van het merk Lada.

Zorgen VNO over energiecrisis VNO-NCW is bij monde van voorzitter Ingrid Thijssen zeer bezorgd over de huidige energie- en grondstoffencrisis vanwege de Oekraïne-oorlog. Niemand kan een recessie voorspellen, maar de geschiedenis leert ons dat op een energiecrisis, altijd een recessie volgt. Laten we waken voor onderschatting van de situatie. Aldus Thijssen.  

Logistieke ketens In een uitzending van NT TV spreken Rogier Spoel, senior beleidsadviseur evofenedex en Onno de Jong van onderzoeksbureau Ecorys over het effect van de Rusland-sancties op de transportcorridors en handel van bedrijven met Rusland. Daarnaast gaan zij in op de Nieuwe Zijderoute. Wat voor alternatieven zijn er nog en wat zijn de verwachtingen voor de toekomst? (bron: Nieuwsblad Transport)

Maersk stopt alle bedrijfsactiviteiten in Rusland Containerlijnvaartrederij Maersk heeft aangegeven alle bedrijfsactiviteiten in Rusland te stoppen en af te stoten. Eerder staakte de rederij alle afvaarten van/naar Rusland en maakte een uitzondering voor humanitaire goederen en voedingsmiddelen. In een bericht aan Russische klanten heeft de rederij nu aangegeven alle transportmodaliteiten (zee, lucht, spoor en weg) op Rusland stil te zetten, bedrijfsactiviteiten in Rusland af te stoten en alle lege containers uit Rusland terug te halen. Ongeveer een derde van alle containers in Rusland zijn van Maersk, bovendien heeft Maersk een belang in een zestal terminals in Rusland.

Overvolle Rotterdamse haven zit in zijn maag met duizenden containers bestemd voor Rusland De impact van de sancties tegen Rusland na de inval in Oekraïne wordt in de haven van Rotterdam steeds meer zichtbaar. Op de kades staan duizenden containers die door het exportverbod niet kunnen worden afgevoerd. Het zorgt voor problemen bij de terminals, die toch al overvol zijn. Het is onduidelijk wat er met deze gestrande containers moet gebeuren. (bron: RTV Rijnmond)

In het Russische parlement is een motie ingediend om Rusland terug te trekken uit de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Rusland is sinds 2012 lid van de WTO. Binnen de WTO werd al opgeroepen om Rusland de status van meestbegunstigde natie af te nemen.

Spoorvervoer Het hoofd van de Oekraïense spoorwegen bevestigt dat er nu in het geheel geen spoorverbinding meer is tussen Belarus en Oekraïne vanwege de vele sabotageacties om transport van Russisch militair materieel te ontregelen.

Olie en gas Minister Hoekstra van buitenlandse zaken meldt dat de EU voorlopig geen maatregelen neemt tegen de aanvoer van Russische olie, steenkool en aardgas. Sommige lidstaten van de EU hebben onvoldoende alternatieve energiedragers beschikbaar.  

Voor de meeste Nederlandse bedrijven die handelen met Rusland is dat land een relatief kleine markt. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft uitgezocht dat iets minder dan één op de twintig bedrijven die importeren of exporteren met Rusland voor meer dan de helft van de handelswaarde afhankelijk is van dat land. Wanneer wordt gekeken naar specifieke producten dan kan de afhankelijkheid wel groter zijn. In totaal waren er vorig jaar ruim drieduizend Nederlandse bedrijven die goederen exporteerden naar Rusland. Het gaat vooral om groothandels en ondernemingen in de machine-industrie. Volgens het statistiekbureau was het aantal exporteurs naar het sinds de oorlog in Oekraïne sterk geïsoleerde land al jaren min of meer constant. Het aantal importeurs uit Rusland nam vorig jaar wel met bijna vierhonderd toe tot een kleine tweeduizend ondernemingen. Dit waren ook voornamelijk groothandelaren en machinebouwers. Slechts 4 procent van de importeurs kwam uit de detailhandel. Voor drie op de tien bedrijven die exporteren naar Rusland geldt dat ze voor ten minste één productgroep voor minstens de helft afhankelijk zijn van Russische klanten. Dit betreft vooral groothandelsactiviteiten in bloemen en planten, plus bepaalde machines, computers en software. Bij de import gaat het bijvoorbeeld om de olie-industrie en de groothandel in chemische producten. Eerder deze maand melde het CBS al dat het overgrote deel van de import vanuit Rusland fossiele brandstoffen betrof zoals olie en gas. Nederland haalt verder onder meer metalen als nikkel en koper uit Rusland. De totale waarde van de import bedroeg vorig jaar 18,4 miljard euro. Bij de Nederlandse export naar Rusland ging het om aanmerkelijk minder geld, namelijk 6,6 miljard euro, waarvan 4,1 miljard euro aan goederen ook echt in Nederland gemaakt was. Belangrijke goederenstromen naar het land zijn bijvoorbeeld geneesmiddelen, wegvoertuigen en bloemen. Wederuitvoer, de export van eerder in Nederland ingevoerde producten, betreft onder meer elektronische schakelingen, telefoons en geneesmiddelen. (bron: ANP)

Bovenstaande laat onverlet dat sommige sectoren en bedrijven wel degelijk de negatieve effecten van de sancties voelen. Die zijn bijvoorbeeld zichtbaar in de Rotterdamse haven (8% van het containertransport is gelieerd aan handel met Rusland), de toeristenindustrie en de maritieme industrie. (bron: NU.nl)

EU-importverbod Russische olie De Europese Unie overweegt een totaal importverbod op Russische olie. Het onderwerp staat op de agenda bij besprekingen van de EU met de VS over een 5e sanctiepakket. De hevige Russische bombardementen op Kyiv of de inzet van chemische wapens zou zo’n verbod in gang kunnen zetten. Rusland dreigt bij een EU-importverbod op olie de gaskraan naar Europa dicht te draaien. De VS en het VK besloten eerder al tot een importverbod voor Russische olie.

Spoorvervoer De sabotage van het spoorvervoer in Belarus lijkt zich uit te breiden over het hele land. Goederenvervoer per spoor in en via Belarus is zeer onbetrouwbaar.

Wegvervoer Demonstranten blokkeren een belangrijke grensovergang tussen Belarus en Polen met als doel de handel met Rusland via die route stil te leggen. Zaterdag stond er aan de Poolse kant een file van meer dan 25 km met honderden vrachtauto’s. De grensovergang bij Koroszczyn was zondag nog steeds geblokkeerd. De Poolse regering lijkt de blokkade te steunen.

Zeevaart Greenpeace protesteerde het afgelopen weekend met acties op zee tegen de nog steeds grote stroom van Russische olietankers die via de Baltische Zee dagelijks opstomen naar West-Europa.  

De Russische Doema heeft een wetsvoorstel in voorbereiding dat buitenlandse bedrijven die hun deuren hebben gesloten in Rusland, voor tien jaar de toegang tot de Russische markt ontzegt, tenzij ze voor 1 mei aanstaande hun deuren weer openen. Er is een lijst opgesteld van in ieder geval 59 bedrijven waarvoor dit zou gelden. Genoemd zijn McDonald’s, Volkswagen, Apple, IKEA, Microsoft, IBM, Shell, Porsche, Toyota, H&M en anderen. De lijst ligt al bij de regering en is gestuurd naar de Russische procureur-generaal. (bron: o.a. Komsomolskaya Pravda)

Na het IMF en UNCTAD komt nu ook de organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) met negatieve voorspellingen over de gevolgen van de Russische inval in Oekraïne voor de wereldeconomie. Volgens de OESO zal de oorlog in Oekraïne de groei van de wereldeconomie dit jaar ondermijnen. Dat schrijft OESO in een rapport over het conflict. Door de oorlog worden bijvoorbeeld de prijzen van energie en grondstoffen aangejaagd en toeleveringsketens nog verder verstoord, wat consumenten en bedrijven zal raken. De organisatie zegt dat de wereldwijde economie dit jaar een impact zal voelen op de groei van meer dan 1 procentpunt door Oekraïne. De inflatie die toch al hoog is, kan nog eens extra stijgen met 2,5 procentpunt, aldus de OESO. De oorlog kan het economisch herstel van de coronapandemie dan ook flink schaden, waarschuwt de denktank uit Parijs, die spreekt van een "humanitaire ramp" in Oekraïne.

Met name Europa is gevoelig voor de negatieve economische gevolgen van de oorlog, aldus de OESO. Europa is namelijk erg afhankelijk van Russische energie en grondstoffen. De prijzen voor energie in Europa zijn naar records gestegen door zorgen over verstoringen van Russische leveringen van olie en gas vanwege de harde westerse sancties, waardoor de koopkracht van huishoudens fors onder druk komt te staan. Ook de opkomende landen zijn erg gevoelig voor de stijgende prijzen van energie en voedsel. Veel opkomende landen zijn erg afhankelijk van leveringen van bijvoorbeeld graan uit Rusland en Oekraïne. De OESO vreest dat de armoede en honger in die landen sterk kan toenemen door het conflict.

De Duitse economische onderzoeksinstituten RWI en lfw kwamen afgelopen donderdag met eigen prognoses over de impact van Oekraïne op Duitsland. RWI uit Essen denkt dat de groei van de Duitse economie, de grootste economie van Europa, dit jaar zal uitkomen op 2,5 procent, in plaats van een eerder voorspelde 3,6 procent. Ifw uit Kiel rekent op een groei van 2,1 procent, tegen een eerder verwachte plus van 4 procent. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft ook al gezegd dat de verwachtingen voor de groei van de wereldeconomie neerwaarts bijgesteld zullen worden door Oekraïne. Het IMF denkt dat de oorlog ingrijpende gevolgen zal hebben voor de mondiale economie. (bron: ANP)

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) houdt een overzicht bij van de gevolgen van de Russische inval in Oekraïne voor landbouw en voedselvoorziening.

Op verzoek van het ministerie van LNV heeft WUR (Wageningen University & Research) zeer recent onderzoek gedaan naar de effecten van het Oekraïne-Ruslandconflict op de agroproductie en voedselzekerheid. Het gaat om de gevolgen voor Nederland, de EU en wereldwijd en om de impact op zowel korte termijn (eerste 6 maanden) als de middellange tot lange termijn. De resultaten van de eerste fase van het onderzoek zijn inmiddels gepubliceerd.

De Europese Commissie werkt aan een tijdelijk crisisraamwerk over staatssteun om bedrijven extra te kunnen ondersteunen bij onder andere de hoge energieprijzen. Dit wordt momenteel afgestemd met de lidstaten. Uit een eerste gelekte versie blijkt het volgende:

Het zou hierbij gaan om bedragen van 2 miljoen euro en 25 miljoen euro voor energie-intensieve bedrijven. Wij volgen deze ontwikkelingen en zullen u op de hoogte houden zodra het stuk daadwerkelijk is gepubliceerd.

Steeds vaker krijgen wij berichten van verladers bij wie hun logistiek dienstverlener aangeeft geen exportdocumentatie meer te willen opmaken voor zendingen naar Rusland van goederen die nog buiten de sancties vallen. Hoewel redenen daarvoor begrijpelijk zijn, stelt het exporteurs voor problemen, bijvoorbeeld als er contractueel geleverd moet worden. Want de beslissing om niet te handelen met Rusland of handel niet te faciliteren op basis van een moreel standpunt is vanuit juridisch oogpunt inderdaad geen reden om contractuele verplichtingen op te schorten of te verbreken. De partij die deze keuze maakt komt de overeenkomst niet na en dit zorgt juist voor een wanprestatie tegenover de wederpartij. Bedrijven kunnen besluiten om zelf aangifte voor export te doen of op zoek gaan naar een andere logistiek dienstverlener. 

Het blijven de individuele keuzes van bedrijven. De basis blijft in eerste instantie het contract. Welke afspraken er zijn gemaakt. Een beroep op overmacht of onvoorziene omstandigheden zal niet slagen als een overeenkomst niet wordt nagekomen vanuit morele overwegingen. Partijen kunnen zich indekken tegen dit soort situaties door contractuele afspraken te maken en te onderhandelen. Door bijvoorbeeld duidelijk te vermelden hoe moet worden omgegaan met leveringen in situaties waar sancties een rol spelen. 

Let daarbij ook op betalingsrisico’s en vergewis je ervan of vervoer naar Rusland/Belarus überhaupt nog mogelijk is. evofenedex kan meedenken bij het bepalen van je keus. Mail ons daarvoor met je casus op ledenservice-internationaal@evofenedex.nl. Advies inwinnen kan ook bij douanevertegenwoordigers in Rusland of de Nederlandse ambassade in Moskou. Welk advies je ook krijgt, er zal altijd het voorbehoud bij zijn dat je handelt voor eigen rekening en risico.

Vervoer gevaarlijke stoffen met hulptransporten Vanuit Nederland vertrekken wekelijks hulptransporten met goederen voor Oekraïne. Naast kleding en voedsel zitten daar soms ook zaken tussen als accu’s, aanstekers of brandstoftankjes. Dit zijn goederen die onder de regelgeving voor het vervoer van gevaarlijke stoffen vallen: het ADR. Voor het vervoer van gevaarlijke stoffen gelden strikte regels, waar ook voor humanitair transport niet van afgeweken mag worden. Zo is in principe een ADR-gecertificeerde chauffeur nodig.  De uitzondering voor noodsituaties die het ADR kent (1.1.3.1.e) is niet van toepassing, zegt de Inspectie Leefomgeving en Transport. Wel kan er in bepaalde gevallen voor een deel van de regels een andere vrijstelling gelden (voor LQ-vervoer of onder de 1000-punten regeling). evofenedex adviseert om bij het vervoer van gevaarlijke stoffen altijd advies in te winnen over de geldende regels en indien nodig een professionele vervoerder in te schakelen. Meer informatie hierover is te vinden op onze Oekraïne-pagina.  

De verwachtingen voor tarieven voor zeevracht zijn slecht. Vakmedia spreken over een mogelijke verdrievoudiging van kosten t.o.v. huidige al zeer hoge prijzen.

Vrachtvervoer per spoor tussen Europa en Vietnam is voorlopig gestaakt als gevolg van de Russische inval in Oekraïne. Deze maand stond een trein gepland tussen Vietnam en Luik, maar het vertrek is uitgesteld voor onbepaalde tijd, zo meldt de Vietnam Railway Company (VRC). De trein zou onder andere meubels van Ikea vervoeren. Dit is een behoorlijke tegenslag van het net uit de startblokken komende internationale railgoederenvervoer vanuit Vietnam. Er stonden juist meer treinen gepland tussen het Vietnamese Dan Nang en het Belgische Luik, met doorverbindingen naar Hamburg en Melzo (Italië). Deze verbinding was een aanvulling op de eerder geopende verbinding tussen Hanoi en Luik. Beide trajecten lopen via het Chinese Zhengzou voor de douanefaciliteiten. Treinverkeer tussen Vietnam, China en Rusland zou nog wel mogelijk zijn.

Verlaging brandstofaccijns gaat ook gelden voor LPG en LNG De vorige week aangekondigde verlaging van de accijns op benzine en diesel per 1 april gaat ook gelden voor LPG en LNG. Dit heeft staatssecretaris van Rij vandaag toegezegd in een debat met de Tweede Kamer. Vorige week werd al bekend dat de accijns op benzine en diesel per 1 april 2022 tot het einde van het jaar wordt verlaagd met respectievelijk 17,3 cent en 11,1 cent per liter. Ook de accijns op LPG (waaronder vloeibaar propaan en butaan) en LNG wordt met 4,1 cent per liter verlaagd. Dit betekent een verlaging van € 2,22 per volle tank LPG/LNG van 45 liter (de gemiddelde inhoud van een tank van een auto in het B-segment). Voor een auto op benzine gaat het om een verlaging van € 9,42 per tank en voor een auto op diesel om € 6,04 per tank. De accijnsverlaging op LPG/LNG betekent een budgettaire derving van €11 miljoen. Dit bedrag past in het bedrag van ruim € 1 miljard dat al voor de accijnsmaatregel was gereserveerd. De verlaging van de accijnzen op brandstof is onderdeel van een breder pakket aan maatregelen die het kabinet heeft genomen om mensen tegemoet te komen voor de stijgende energieprijzen en de aanhoudende inflatie, met daarbij een focus op lage en middeninkomens. Meer informatie hierover is hier te vinden.

In Nederland heeft het kabinet besloten tot een pakket van maatregelen voor de Oekraïense vluchtelingen in Nederland. Het gaat o.a. om leefgeld, onkostenvergoedingen voor de gastgezinnen en het mogelijk maken van werken. Dat laatste vergt aanpassing van de werkvergunningsplicht, want vooralsnog is het aanvragen van een Tewerkstellingsvergunning (TWV) nog steeds verplicht. Daarnaast verkent het ministerie van OCW ook de mogelijkheid voor scholing voor kinderen en taalonderwijs voor volwassenen. De screening van alle maatregelen kent een grote zorgvuldigheid om misbruik en arbeidsuitbuiting te voorkomen. Het kabinet wil werken zonder TWV toegestaan met ingang van 1 april aanstaande.

Rapport UNCTAD UNCTAD heeft een snelle analyse gemaakt van de gevolgen van de Russische inval in Oekraïne op handel en ontwikkeling. De resultaten bevestigen de snel verslechterende verwachtingen voor de wereldeconomie door de stijgende prijzen van voedsel, brandstof en meststoffen, versterkt door verhoogde financiële wisselvalligheid, het stokken van investeringen in duurzaamheid, de complexe problemen en veranderingen in internationale supply chains en de stijgende kosten voor handel in het algemeen. Deze snel veranderende situatie is met name alarmerend voor ontwikkelingslanden, vooral voor Afrikaanse en de minst ontwikkelde landen.  De kans op burgerlijke onlusten, voedseltekorten en door inflatie veroorzaakte recessies moet niet worden onderschat, vooral tegen de achtergrond van de fragiele toestand van de wereldeconomie en de naweeën in de derde wereld van de COVID-19-pandemie.

Voorspellingen IMF De oorlog in Oekraïne kan op de langere termijn ingrijpende gevolgen gaan hebben voor de wereldeconomie. Dat zegt het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Zo zal de economische groei worden ondermijnd en zal de inflatie sterker stijgen door de hogere prijzen voor energie en voedsel door het conflict, aldus het IMF. Ook worden internationale handelsstromen en toeleveringsketens verstoord en wordt het vertrouwen van ondernemers geraakt door de oorlog, met dus grotere onzekerheden voor investeerders. "De oorlog is een grote klap voor de wereldeconomie die de groei zal raken en prijzen zal verhogen", stelt het IMF. Het fonds wijst ook op het menselijk lijden en de vluchtelingenstroom door de Russische invasie van Oekraïne. IMF-directeur Kristalina Georgieva had eerder al gezegd dat de verwachtingen voor de groei van de wereldeconomie voor dit jaar neerwaarts bijgesteld zullen moeten worden vanwege de oorlog. Het IMF komt in april met nieuwe prognoses. (bron: ANP/RTR)

Aanpassing staalvrijwaringsmaatregelen vanwege importverbod staal uit Rusland en Belarus. Als onderdeel van het sanctiepakket in reactie op de Russische aanval op Oekraïne is de import van staalproducten uit Rusland en Belarus verboden. Om te voorkomen dat er tekorten komen op de EU-staalmarkt als gevolg van deze importrestricties zijn de staalvrijwaringsmaatregelen aangepast. De landspecifieke tariefcontingenten voor Rusland en Belarus zijn evenredig herverdeeld over andere staal exporterende landen waarop de vrijwaringsmaatregelen van toepassing zijn. De regeling is op 16 maart gepubliceerd: EUR-Lex - 32022R0434 - NL - EUR-Lex (europa.eu) en treedt op 17 maart in werking. Deze aanpassingsregeling staat los van de lopende evaluatie van de werking van de staalvrijwaringsmaatregelen, waarmee de Commissie op 17 december 2021 is gestart. Voor specifieke vragen kunt u contact opnemen met het Ministerie van Buitenlandse Zaken via e-mail: DGBEB-Antidumping@minbuza.nl..

Het comité van ministers van de Raad van Europa heeft de Russische Federatie gisteren uit de raad gezet. 

Spoor Inwoners van Belarus hebben het spoorvervoer tussen Belarus en Oekraïne stilgelegd om daarmee het transport van Russisch militair materieel naar Oekraïne tegen te houden. Zo meldt een senior-adviseur van Sviatlana Tsikhanouskaya.

Zeevaart De Russische activiteiten in de Zwarte Zee nemen toe. Sinds Rusland Oekraïne vorige maand is binnengevallen, zijn in de Zwarte Zee drie onder Panamese vlag varende schepen geraakt door Russische raketten, verneemt persbureau Reuters van de maritieme autoriteit van Panama. Eén van de schepen is gezonken en het is niet bekend of er slachtoffers zijn gevallen.

Gedetailleerde informatie over het 4e pakket sancties van de Europese Unie (EU)

De sancties zijn van tevoren besproken en afgestemd met internationale partners zoals de Verenigde Staten (VS) en het Verenigd Koninkrijk (VK). (bron: VNO-NCW)

Onder andere is Rusland de status van ‘meestbegunstigde natie’ afgenomen. Die status geeft landen bepaalde handelsvoordelen om zo de handel met de EU te vergemakkelijken. Dit maakt verdere handelsbeperkingen en zelfs verboden mogelijk. Persbureau Reuters geeft verdere uitleg.

De EU introduceerde deze handelsbeperkingen: 

Daarnaast omvatten de nieuwe maatregelen een verbod op 

De Raad heeft de lijst uitgebreid van personen die banden hebben met de Russische defensie- en industriële basis en aan wie strengere exportbeperkingen zijn opgelegd met betrekking tot dual use goederen en goederen en technologie die zouden kunnen bijdragen aan de technologische verbetering van Rusland van zijn defensie- en veiligheidssector.

Zie voor een totaaloverzicht van maatregelen ook de website van de Europese Commissie.

Zie voor de economische sancties genomen door het VK deze website.

De EU Commissie heeft groen licht gekregen om aan te sluiten bij een multilaterale verklaring die de Wereldhandelsorganisatie (WTO) in voorbereiding heeft. Daarin kunnen acties worden opgenomen om Oekraïne te steunen naast strafmaatregelen tegen Rusland en Belarus. De EU overweegt daarnaast om het toetredingsproces van Belarus tot de WTO te laten afbreken. De Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) heeft een zeer uitgebreide analyse uitgevoerd over de betekenis van de Russische inval in Oekraïne voor de wereldwijde handel in agrarische producten.

Hieronder een korte samenvatting van de belangrijkste punten. (bron: VNO-NCW)

evofenedex krijgt veel vragen over veel verschillende onderwerpen en organiseert daarover diverse webinars en bijeenkomsten. Een overzicht staat op onze website. Voor meer informatie over brandstofclausules kijk hier.

Aanstaande woensdag moet Rusland twee rentebetalingen doen op veel uitstaande leningen in dollars. Het is onbekend of Rusland aan die verplichtingen gaat voldoen. (bron: FT)

Sancties De permanente vertegenwoordigers van de lidstaten bij de EU hebben overeenstemming bereikt over een vierde sanctiepakket, zo meldt het Franse voorzitterschap van de EU. Het pakket is opgesteld in afstemming met bondgenoten. De maatregelen zijn nog niet en détail bekend, maar de verwachting is dat door het intrekken van de handelsstatus van ‘meestbegunstigde natie’ het ook mogelijk is om importheffingen op te leggen op Russische producten. Er komt een verbod op de import van Russisch staal en ijzer en een exportverbod voor luxegoederen waaronder auto’s van boven de 50.000 euro. En er komt een verbod op investeringen in de olie-industrie en de energiesector. De lijst met oligarchen die op de sanctielijst staan wordt weer uitgebreid.

De Russische regering bereidt een wetsvoorstel voor dat de export van graan uit Rusland verbiedt tot juli. De prijzen voor graan zijn de afgelopen weken met wel 400 procent gestegen.

Luchtvaart De Russische president Poetin heeft een wet ondertekend die het mogelijk maakt om vliegtuigen die eigendom zijn van buitenlandse partijen, in beslag te nemen en in te zetten voor binnenlands gebruik. (bron: WSJ)

Zeevaart De Amerikaanse onderminister van financiën zegt dat de Verenigde Staten maatregelen voorbereiden voor een volledig embargo voor handel met Rusland en aanvullende plannen hebben om alle Russische schepen de toegang tot internationale wateren te ontzeggen. Afsluiting van de Sont en andere Deense wateren voor Russisch zeevaartverkeer worden genoemd als consequenties van die plannen. Internationale ondernemingen die in Rusland actief zijn moeten wereldwijd worden geboycot. Dit vindt ook de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Dmitro Koeleba. Hij dringt er op aan dat wereldwijd havens worden gesloten voor Russische schepen en/of Russische ladingen.

Rusland wil buitenlandse schulden alleen nog maar in Roebels betalen. Het Russische kabinet heeft de volksvertegenwoordiging Doema gevraagd om een aanmeerverbod van buitenlandse schepen in Russische havens. De Russische president geeft groen licht voor nationalisatie van buitenlandse bezittingen van bedrijven die zijn vertrokken. Het Russische EZK heeft de wet die dit regelt al klaarliggen en deze wordt naar de Doema gestuurd. Bezittingen worden eerst publiekelijk geveild en als geen koper wordt gevonden kan de staat het opkopen.

Sancties van Rusland De Russische president bereidt een decreet voor waarmee hij invulling geeft aan de eerder al aangekondigde extra tegensancties tegen (wat zij aanmerken als) ‘onvriendelijke’ staten. Daaronder behoren o.a. alle EU-lidstaten. Deze maatregelen gaan vooralsnog gelden tot 31 december 2022.

Volgens de laatste concepten gaat het om exportverboden vanuit Rusland naar de EU, wat voor EU-landen import en sourcing onmogelijke maakt voor bepaalde goederen.

VERBODEN op de uitvoer buiten het grondgebied van de Russische Federatie en (of) de invoer in het grondgebied van de Russische Federatie van producten en (of) grondstoffen volgens lijsten bepaald door de regering van de Russische Federatie; Onderstaand de hoofdlijnen van de producten met een verbod: Farmaceutische producten, producten van de chemische industrie, hout, houtskool en houtwaren. Werken van steen, van gips, van cement, van asbest, van mica, van dergelijke stoffen. Werken van gietijzer, van ijzer en van staal. Glas en glaswerk. Gereedschap van onedel metaal en delen van deze artikelen. Kernreactoren, stoomketels, machines, mechanische werktuigen en delen daarvan. Toestellen voor het opnemen of het weergeven van geluid, opnemen of het weergeven van beelden en geluid voor televisie en delen van deze toestellen. Rollend en ander materieel voor spoor- en tramwegen en delen daarvan. Automobielen, tractors, rijwielen, motorrijwielen en andere voertuigen voor vervoer over land, delen en toebehoren daarvan. Producten voor luchtvaart, ruimtevaart en scheepvaart. Optische instrumenten, apparaten en toestellen.

BEPERKINGEN op de uitvoer buiten het grondgebied van de Russische Federatie en (of) de invoer op het grondgebied van de Russische Federatie van producten en (of) grondstoffen volgens lijsten vastgesteld door de regering van de Russische Federatie.

Het is opvallend dat in de lijst van verboden en beperkingen veel overeenkomsten zitten. Rusland lijkt aan te geven dat het verschil ligt in de industrie waar de goederen vandaan komen.

"the Government of the Russian Federation hereby declares that 1. To establish until December 31, 2022 inclusive the order of permit for export from the territory of the Russian Federation of certain types of agricultural machinery and parts for it according to the list according to the appendix № 1, certain types of vehicles, their parts and components according to the list according to appendix № 2, certain types of industrial products according to the list according to appendix № 3, certain types of telecommunications equipment according to appendix № 1, certain types of vehicles, their parts and components according to the list according to appendix № 2, certain types of industrial products according to appendix № 3"

Meer informatie over dit onderwerp

Na de VS maakt nu ook de EU een einde aan bepaalde economische handelsprivileges van Rusland. Bovendien is de export van luxegoederen naar Rusland verboden en komt er een verbod op de import van ijzer en staal uit Rusland. Later wil de EU ook investeringen in de energiesector blokkeren. De EU pakt ook het gebruik van cryptovaluta aan omdat Rusland daarmee sancties probeert te omzeilen. De Commissie neemt verder stappen om Rusland als lid van het IMF en de Wereldbank te schorsen. Er is een volledige overzicht van de uitbreiding van het pakket aan sancties tegen Rusland en Belarus. Er zijn daarnaast beperkende maatregelen opgelegd aan 160 nieuwe personen. Hiernaast worden Verordening (EG) nr. 765/2006 over beperkende maatregelen met het oog op de situatie in Belarus en Verordening (EU) nr. 833/2014 in verband met de acties van Rusland die de situatie in Oekraïne destabiliseren, gewijzigd. De wijzigingen zorgen ervoor dat de EU-sancties tegen Rusland en Belarus nauwer op elkaar afgestemd zijn en nog doeltreffender helpen voorkomen dat de Russische sancties worden omzeild via Belarus. De sancties tegen Belarus hebben betrekking op SWIFT en cryptoactiva. De sancties tegen Rusland hebben onder andere betrekking op de maritieme sector. 

De Verenigde Staten doen de import van luxeproducten als diamanten, wodka en kaviaar in de ban.  

Er is een informatieloket bij RVO ingericht voor ondernemers met vragen over de sancties tegen Rusland en Belarus.

De Kamer van Koophandel geeft geen ATA Carnets meer af met de bestemmingen Rusland, Belarus en Oekraïne. Het Carnet-ATA (ATA staat voor ‘admission temporaire – temporary admission’) is een paspoort voor goederen. Het kan worden gebruikt voor de tijdelijk uit-, in- en doorvoer van goederen. Met een Carnet-ATA zijn de gebruikelijke borgstellingen aan grenzen niet meer nodig. Vanaf heden kunnen voor deze carnets geen garanties meer worden gegeven en ze worden voor genoemde landen dan ook niet meer verstrekt. Het FD bericht dat president Biden de handelsbetrekkingen met Rusland wil beëindigen. Hij heeft het Amerikaanse Congres daartoe vannacht opgeroepen. Dat zou de weg vrij maken voor hogere importtarieven voor Russische producten. De president wil vandaag (vrijdag) nieuwe maatregelen aankondigen. Om de status van "permanente normale handelsbetrekkingen" met Rusland op te heffen is een besluit van het Congres nodig, aldus een hoge ambtenaar van de regering. Maar politici in beide huizen van het Congres hebben al hun steun voor zo'n maatregel uitgesproken. (bron: FD, ANP)

Op verzoek nogmaals de informatie over de aanpassingen van sancties op 2 maart j.l.

Gaat de Nederlandse overheid bedrijven compenseren? Ondernemers in heel Europa kunnen door de sancties geraakt worden. Denk aan onzekerheid rondom betalingen; stijgende prijzen van grondstoffen of halffabricaten; logistieke problemen; opstoppingen of obstakels in toeleveringsketens; wegvallende productielocaties; of het wegvallen van een afzetmarkt. Op dit moment is een nationale compensatie voor sancties niet aan de orde. De Europese Commissie onderzoekt of er maatregelen nodig zijn in Europees verband. Daar kunnen we nu nog niet vooruitlopen. Wel kunnen bestaande overheidsregelingen u mogelijk nu al helpen. Denk aan hulp bij het vinden van een andere afzetmarkt of financiering om de impact op de bedrijfsvoering te verlagen. Voorbeelden zijn: •    SIB-subsidieregeling •    DHI-subsidieregeling •    DTIF •    Borgstelling MKB-kredieten (BMKB) •    Garantie Ondernemingsfinanciering (GO)

Wegvervoer Het Poolse brandstofbedrijf Orlen heeft een tijdelijke limiet gesteld aan de afname van diesel voor vrachtwagens van 500 liter. Tankstations hebben door de sterk gestegen vraag op veel plaatsen een beperkte voorraad. Dit is vooral merkbaar in gebieden aan de grens met Oekraïne grens. (bron: TLN)

Ritmachtiging Rusland Met een ritmachtiging kan beroepsvervoer en eigen vervoer gedaan worden op landen buiten de Europese Unie (EU). NIWO bericht dat de afgifte van ritmachtigingen Rusland, Belarus en Oekraïne alleen op verzoek worden afgegeven, tot de Nederlandse overheid besluit dit niet meer te doen. Zolang niet-sanctie-goederen nog gewoon kunnen worden verhandeld met Rusland, zal dit het geval blijven. Alleen logistiek gezien zal het zeer lastig worden de goederen daar te krijgen. (bron: TLN)  

De grootste Russische politieke partij ‘Verenigd Rusland’, meldt dat een overheidscommissie de eerste stappen heeft gezet om eigendommen van bedrijven die vanwege de inval in Oekraïne hun activiteiten in Rusland staken, te nationaliseren. (bron: Reuters)

Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft met grote meerderheid ingestemd met een verbod op de import van Russische olie en gas. Daarmee is het verbod over 45 dagen definitief. Het Huis maakt het ook mogelijk om het proces te beginnen om Rusland uit de Wereldhandelsorganisatie (WTO) te zetten.

Verschillende kredietbeoordelaars waarschuwen dat Rusland mogelijk binnen enkele weken al niet meer aan zijn financiële verplichtingen kan voldoen.

Rusland heeft zich teruggetrokken uit de Raad van Europa. “Landen van de Europese Unie en van de NAVO ondermijnen het functioneren van de raad”, stelt het ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou. De raad werd in 1949 opgericht om de vrede, de rechtstaat, de democratie en de mensenrechten in alle landen van Europa te bevorderen. De raad staat geheel los van de EU en telt bijna 50 leden inclusief landen in de Kaukasus. Rusland werd kort na de Russische inval in Oekraïne als lid van de raad geschorst. (bron: ANP)

Het Japanse Toyota heeft geen plannen om zijn activiteiten in Rusland te staken.

In ons overzicht van informatie per land over wegvervoer, is de pagina over Oekraïne opnieuw geactualiseerd en fors uitgebreid.

Er is ook een pagina die alle vrijstellingen voor wegtransport voor humanitaire transporten op een rij zet.

Er is veel vraag naar de ontwikkeling van dieselprijzen in Nederland. Een actueel overzicht en de historische ontwikkelingen vind je op deze pagina van evofenedex.

In een interview met evofenedex legt Arno Kooij, directeur handhavingsbeleid en internationale zaken van de Nederlandse douane, uit hoe bedrijfsleven en douane samenwerkten om de afhandeling van containers uit en voor Rusland in de Rotterdamse haven na de sancties weer vlot te trekken. Lees hier het hele artikel: Goede samenwerking douane en bedrijfsleven waardevol in Oekraïnecrisis | evofenedex.   

Algemeen De Russische president gaat per decreet import en export van bepaalde producten, grondstoffen en diensten aan banden leggen tot 31 december 2022. Ambtenaren moeten binnen enkele dagen een lijst opstellen met de bedoelde goederen en diensten. Er komt ook een lijst met uitzonderingen. Rusland maakt dan ook duidelijk welke landen het betreft. De maatregelen gelden niet voor individuen die goederen vervoeren voor eigen gebruik. (bron: AA en Tass) 

De Europese Commissie heeft een pakket aan nieuwe sancties klaar, gericht op Russische oligarchen en banken. (bron: Reuters)

Aanvullend scherpt de EU ook het verbod aan op de export van geavanceerde technologie als aanvulling op de maatregelen met betrekking op maritieme technologie. Het betreft zowel apparatuur als software.

Sinds Rusland Oekraïne is binnengevallen is tot en met zondag voor ongeveer 10 miljard dollar (ongeveer 9,2 miljard euro) aan schade veroorzaakt aan de infrastructuur van het land, meldt minister van Infrastructuur Oleksandr Koebrakov. De meeste beschadigde constructies zullen binnen een jaar worden gerepareerd en de moeilijkste over twee jaar”, aldus de minister. (bron: AD)

Spoorvervoer Er leven veel vragen over spoorvervoer door Rusland, bijvoorbeeld van en naar China. In dit artikel is dat nader toegelicht. Een combinatie van Nederlandse en Chinese bedrijven werkt aan een alternatieve route per spoor van China via Turkije naar Duisburg. De route gaat door Kazachstan, over de Kaspische zee per schip naar Azerbeidzjan en dan via Georgië naar Italië (Triëst) en tot slot over zee naar Duisburg. (bron: Railfreight.com)

Verzekeren Vanwege de Russische inval in Oekraïne krijgen wij vragen over verzekerbaarheid van zendingen onder CMR. CMR is een verdrag tussen landen, en daar kan niet zomaar een land uit gezet worden. Mocht een vervoerder bij een internationaal transport schade veroorzaken, dan zullen verzekeraars dat gewoon in behandeling moeten nemen. Schade door oorlogshandeling is veelal geen aansprakelijkheid aan de kant van de vervoerder een ook geen roekeloos gedrag. Dit komt niet voor vergoeding in aanmerking. Wat nu speelt, zijn vooral sancties vanuit de overheden, waarbij bepaalde handelingen en vergoedingen zijn verboden. Daarnaast besluiten sommige verzekeraars  (individueel) niets meer te willen verzekeren wat de kant van Rusland op gaat. Aanvullende informatie over sancties vind je hier. Het Verbond van Verzekeraars heeft een webpagina met informatie over verzekeren en de situatie in Oekraïne. Deze pagina is ook in het Engels beschikbaar. (bron: Verbond van Verzekeraars)

Aanvullend: Nationale Nederlanden heeft klanten bericht dat het oorlogs- en stakingsrisico niet meer wordt gedekt. Goederen die voor 5 maart vertrokken zijn naar onder andere Rusland blijven nog 7 dagen verzekerd. Nieuwe zendingen vallen vanaf dan buiten deze dekking.

Er leven nogal wat vragen over spoorvervoer door Rusland, bijvoorbeeld van en naar China. Valt de Russische (spoorweg)exploitant onder de EU-sancties? Kunnen andere spoorvervoerders worden ingezet? Kortom, is het nog mogelijk om vracht af te leveren door gebruik te maken van een Russische spoorwegexploitant? Lees hier meer.

De prijs van tarwe stijgt snel door de Russische inval in Oekraïne. Niet alleen ligt het verbouwen en de export nagenoeg stil, maar ook kan straks in Oekraïne nieuwe oogst niet worden ingezaaid. Graanverwerkende bedrijven zijn bang voor tekorten. Zowel Oekraïne als Rusland zijn grote exporteurs van graan naar de EU. Beide landen zijn verantwoordelijk voor bijna 30 procent van de wereldgraanproductie.

Directeur Holsether van Yara International, een van de grootste producenten van meststoffen, maakt zich in een interview met de BBC zorgen over nakende voedseltekorten wereldwijd. Het bedrijf haalt veel van zijn grondstoffen uit Rusland. (bron: BNR/BBC)

Na Visa en Mastercard beperkt nu ook American Express zijn activiteiten in Rusland. Het is nog niet bekend wat precies de gevolgen zijn voor Amex kaarthouders. Binnenlandse transacties zijn met Visa en Mastercard nog wel mogelijk, maar de kaarten werken niet meer in het buitenland en kaarten uitgegeven in het buitenland werken niet meer in Rusland. Russische banken onderzoeken of het Chinese UnionPay nu de kaarten kan uitgeven.

Rusland overweegt de gaslevering aan Europa via de leiding Nordstream1, te stoppen. Dit als vergelding voor het Duitse besluit om levering via Nordstream2 voorlopig niet goed te keuren. (bron: NU.nl)

In een interview met evofenedex legt Arno Kooij, directeur handhavingsbeleid en internationale zaken van de Nederlandse douane, uit hoe bedrijfsleven en douane samenwerkten om de afhandeling van containers uit en voor Rusland in de Rotterdamse haven na de sancties weer vlot te trekken. 

Verschillende landen van de EU hanteren nu vrijstellingen van verplichtingen (tol, rij- en rusttijden) voor humanitaire transporten naar Oekraïne. Een overzicht staat op de website van TLN.

De extreme stijging van de dieselprijzen is een probleem voor wegvervoer. Afhankelijk van het type wegvervoer kan het aandeel brandstofkosten in de totale wegvervoersprijs tussen de 10 – 30 % bedragen. De sterk stijgende dieselprijzen maken het wegvervoer duurder. In het goederenvervoer is het gangbaar om te werken met brandstofclausules waarin de opdrachtgever en logistiek dienstverlener afspraken hebben gemaakt over stijgende of dalende brandstofprijzen. Mochten de hierin afgesproken bandbreedtes door de huidige brandstofprijzen worden overschreden adviseren wij om hierover in overleg te treden en hernieuwde afspraken te maken.

Artikel in Financieel Dagblad over hetzelfde onderwerp.

Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden onderzoekt een totaal verbod op de import van Russische olie en ‘energieproducten’.

De VS willen de bestaande handelsbetrekkingen met Rusland en Belarus beëindigen en willen Rusland de toegang tot de Wereldhandelsorganisatie (WTO) ontzeggen.

De EU geeft vluchtelingen uit Oekraïne tijdelijk een speciale status waarmee ze drie jaar in de Europese Unie mogen verblijven. De bedoeling is dat zij straks zelf kunnen kiezen in welk land ze zich willen vestigen. Ze hoeven geen asiel meer aan te vragen en krijgen het recht op werk en sociale bijstand. Nu nog moeten Oekraïners die hier willen werken beschikken over een tewerkstellingsvergunning. De overheid is verantwoordelijk voor hun huisvesting. Uitzendbureaus zien hiermee een mogelijkheid om lokale tekorten op de arbeidsmarkt aan te pakken.

Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken verandert de kleurcode voor reizen naar gebieden in Rusland die grenzen aan Oekraïne in rood (niet reizen). De kleurcode voor ander gebieden in Rusland blijft oranje (alleen noodzakelijke reizen). Ze wijst erop dat uitreizen uit Rusland steeds lastiger wordt.

Bedrijven, ook Nederlandse bedrijven, die bij vestigingen in Europa Oekraïense werknemers hebben, zien deze werknemers in groten getale vetrekken naar Oekraïne. Dat leidt tot problemen bij de activiteiten van die bedrijven. Daarnaast geldt dat veel in Europa gestrande chauffeurs nog steeds weinig uitzicht hebben op verbetering van hun situatie. Organisaties voor wegtransport, waaronder de IRU, zetten zich in om te helpen waar mogelijk.

Zeevaart Damen Shipyards stopt de levering van schepen aan Rusland.

Luchtvaart Vanaf dinsdag 8 maart vliegt de Russische luchtvaartmaatschappij Aeroflot allen nog maar routes binnen Rusland.

KLM vraagt om overleg met de Europese Commissie om te voorkomen dat de toekomstige toewijzing van ‘slots’ niet negatief beïnvloed wordt door het nu wegvallen van een grote hoeveelheid vluchten als gevolg van de vliegverboden. Dat regardeert mogelijk ook vrachtvluchten.

Wegvervoer Vanwege de Russische inval in Oekraïne werken Frankrijk, Duitsland, Polen, Hongarije en Oostenrijk aan vrijstellingen voor onder andere rijverboden en tol voor humanitaire transporten naar Oekraïne.

Spoorvervoer Maersk stopt met goederenvervoer over Russisch spoorwegen.

Steeds meer bedrijven staken hun activiteiten in Rusland. Rusland beëindigt zelf ook activiteiten van onafhankelijke media zoals BBC News en Deutsche Welle. De EU heeft een principeakkoord bereikt over een tijdelijke beschermde status van Oekraïense vluchtelingen. Zij krijgen in ieder geval voor een jaar toegang tot de Europese Unie en voorzieningen als medische zorg en scholing en krijgen ook het recht op werk.

Anders dan in het Verenigd Koninkrijk is er voor Nederland geen aanmeerverbod voor schepen die onder Russische vlag varen. Of er op een later moment toch een dergelijk aanmeerverbod komt, is nu niet te zeggen en afhankelijk van politieke besluitvorming (bron: VNO-NCW). Een vrachtschip is bij de Oekraïense haven Olvia geraakt door een bom of raket en bij de havenstad Odessa is een vrachtschip gezonken na een explosie, die mogelijk is veroorzaakt door een mijn. Dat hebben de rederijen verklaard (bron: ANP).

Met het in Russische handen komen van de grootste kerncentrale van Oekraïne is de onzekerheid over betrouwbare energievoorziening nog verder toegenomen.

De situatie in Oekraïne zet het onderwerp digitale veiligheid van bedrijven ineens hoog op de agenda. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid laat weten dat in Nederland tientallen routers gehackt zijn door een Russische militaire hackersgroep. In algemene zin geldt inmiddels het dringende advies digitale systemen te beveiligen. 

Transportvergunningen voor Rusland, Oekraïne en Belarus (Belarus) worden vooralsnog door de NIWO afgegeven. Onduidelijk is of grensovergangen toegankelijk zijn. De situatie kan snel wijzigen. evofenedex raadt af om richting Rusland, Oekraïne en Belarus goederen te (laten) vervoeren vanwege de gevaarlijke en snel veranderende omstandigheden ter plaatse.

Humanitaire transporten met hulpgoederen Veel (vervoer)bedrijven zijn momenteel bezig met het organiseren van humanitaire transporten. Hiervoor gelden op dit moment de volgende regels en vrijstellingen:

Tolvrijstelling voor hulptransporten Voor Duitsland en Polen geldt een tolvrijstelling voor hulptransporten. Meer informatie over de vrijstelling in Duitsland staat op deze website: Toll Collect | Tolvrijstelling. Andere landen kennen een dergelijke vrijstelling (nog) niet.

Voor Polen gelden de volgende aandachtpunten: Iedere instelling of organisatie die van plan is met een humanitair voertuig of konvooi over het grondgebied van de Republiek Polen te rijden, wordt verzocht het ministerie van Infrastructuur per e-mail de volgende informatie te verstrekken:

“Bedrijven met vestigingen in Rusland worstelen met de vraag of ze hun activiteiten die buiten de sancties vallen, moeten staken of niet. Het is aan individuele bedrijven zelf om daarin hun afwegingen te maken.” Dit zei VNO-NCW-voorzitter Ingrid Thijssen woensdagmiddag tijdens een online ledenbijeenkomst van VNO-NCW en MKB-Nederland over de gevolgen van de oorlog in Oekraïne.

NCTV: voorstelbaar dat Oekraïne-conflict ook Nederland treft

Nederland houdt er rekening mee dat de Russische aanval op Oekraïne ook de Nederlandse veiligheid kan raken. Dat meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid.

Volgens de NCTV zijn er “momenteel geen aanwijzingen voor specifieke dreigingen ten aanzien van Nederland”, maar kan dit snel veranderen. Gevolgen voor de Nederlandse veiligheid zijn ‘voorstelbaar’.

Rederij Evergreen staakt ook haar verschepingen naar Rusland en Oekraïne. Eerder was dit al bekend voor Maersk, CMA CGM, Hapag Lloyd, MSC en ONE. Maersk, MSC en CMA CGM maken een uitzondering voor voedingsmiddelen en hulpgoederen richting Rusland. De verwachting is dat containers die reeds onderweg zijn naar Rusland en Oekraïne in omliggende havens wordt gedropt als Russische en Oekraïense havens onbereikbaar zijn.

Het Verenigd Koninkrijk heeft een aanmeerverbod ingevoerd voor schepen die onder Russische vlag varen. De Europese Unie heeft een dergelijk verbod nog niet ingevoerd.

Grote explosie bij treinstation Kyiv.

De Europese Unie sluit 7 Russische banken uit van het internationale betalingssysteem SWIFT. De beslissing is verschenen in het Publicatieblad van de EU. De strafmaatregel in verband met de Russische invasie van Oekraïne gaat per direct in. Het gaat om Vnesheconombank (VEB), Bank Rossiva, Sovcombank, Bank Otkritie, Novikombank, Promsvyazbank en VTB BANK.

Het besluit stuurt volgens voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen een duidelijk signaal naar de Russische president Vladimir Poetin en naar het Kremlin. De maatregel is genomen in overleg met de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.

Kredietbeoordelaars Fitch en Moody's geven Rusland junkstatus (bron: ANP)

Kredietbeoordelaar Fitch heeft de kredietwaardigheid van Rusland verlaagd van BBB naar B. Moody's verlaagde de rating enkele uren later van Baa3 naar B3. Reden is de ernst van de internationale sancties die door het Westen aan Rusland zijn opgelegd als reactie op de invasie van Oekraïne.

Niet alleen verzwakken de sancties Ruslands financiën en kunnen ze ertoe leiden dat een groot deel van Ruslands financiële reserves onbruikbaar worden, “de sancties kunnen [ook, red.] invloed hebben op Ruslands bereidheid om schulden terug te betalen”, schrijft Fitch. “Met de reactie van president Poetin kernwapens in staat van paraatheid te brengen, lijkt de kans dat hij van koers verandert in Oekraïne - waardoor het implementeren van strenge sancties zou worden teruggedraaid - niet kleiner te worden.”

Afgelopen weekend verlaagde kredietbeoordelaar Standard & Poor's (S&P) de kredietstatus voor Rusland al tot junk.

Kredietverzekeringen Het risico dat een bedrijf loopt wanneer het producten of diensten levert aan debiteuren gevestigd in de Oekraïne en deze prestaties pas na levering hoeven te worden betaald (zogenoemd handelskrediet), is als gevolg van de oplopende spanning in de regio verder toegenomen. In reactie op de ontwikkelingen is het goed dit risico te heroverwegen en mogelijk maatregelen te treffen. Bijvoorbeeld door nieuwe leveringen te doen op basis van vooruitbetaling of door het verkrijgen van aanvullende garanties. De dekking die kredietverzekeraars bieden aan leveranciers kan als gevolg hiervan verder worden aangepast, zowel in termen van de beschikbare dekkingscapaciteit als op het gebied van premie en voorwaarden.

Transportverzekeringen Ook de transportsector heeft te maken met de inval van Rusland in Oekraïne en het afsluiten van het luchtruim, waterwegen en grenzen. Security officers van rederijen krijgen vanuit de kustwacht direct signalen door vanuit het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat over aanvullende maatregelen die gelden bij een verhoging van het dreigingsniveau. Oekraïne is voor zeeschepen inmiddels afgesloten gebied. De in goederentransportverzekeringen gebruikelijke oorlogsclausule (M3) is in werking getreden. Dit heeft meestal gevolgen voor de dekking.

Algemeen We krijgen vragen van mensen die hulp willen aanbieden om de humanitaire gevolgen van de inval te verzachten. Nederlandse hulporganisaties komen samen in actie voor Oekraïne. Financiële bijdragen kun je storten op giro 555.  De Oekraïense ambassade in Den Haag heeft een lijst met stichtingen op facebook gepubliceerd waar mensen spullen kunnen doneren. Ook hebben ze een lijst gedeeld met de producten waaraan op dit moment de meeste behoefte is. De Oekraïense douane laat humanitaire hulp van deze organisaties snel passeren bij de grens. Dat kan uit veiligheidsoverwegingen niet voor individuele initiatieven. De website van de ambassade is niet bereikbaar.

Op 23 februari heeft de EU nieuwe sancties tegen Rusland ingesteld, in verband met de situatie in Oekraïne. Op 25 en 28 februari zijn daar nog zwaardere sancties bijgekomen. De sanctiepakketten zijn direct in werking getreden. In de volgende documenten lees je wat de nieuwe sancties inhouden. Sancties per 23 februari

Luchtvracht Inmiddels hebben de VS ook het luchtruim gesloten voor Russische vliegtuigen.

Wegvervoer In het Europees vrachtvervoer over de weg werken vele duizenden Oekraïense chauffeurs. Sommigen daarvan kunnen Oekraïne niet meer verlaten, velen keren terug naar Oekraïne. Dat heeft, naast de toch al grote tekorten aan chauffeurs, negatieve gevolgen voor levertijden van goederen. In dit artikel van de NOS meer informatie. Zeevaart De Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR) meldt naast de economische gevolgen van sancties ook problemen met de aflossing van Oekraïense en Russische bemanningsleden.

ANP Verschillende containers met de bestemming Rusland staan momenteel vast in de terminals in de Rotterdamse haven. Vanwege de Europese sancties tegen Rusland mogen bepaalde goederen niet naar Rusland worden verscheept. De vraag is nu wat er met die containers moet gebeuren.  Niet alle containers met de bestemming Rusland worden tegengehouden. Zo zijn containers met bederfelijke waren al wel vrijgegeven. Maar containers met goederen die zowel voor burger- als militaire doeleinden gebruikt kunnen worden, de zogeheten ‘dual-use-goederen' mogen niet door naar Rusland vanwege het Europese verbod.

Extra controles Rotterdamse haven Een kleine 10 procent van het Rotterdamse containertransport is volgens het Havenbedrijf Rotterdam gelinkt aan Rusland. Containerladingen die voor Rusland zijn bestemd, worden extra gecontroleerd door de Douane. Bij verschillende containerterminals stapelen de tegengehouden containers zich op. De terminalbedrijven zijn met de Douane in gesprek over wat ermee gebeuren moet. De import van energie, zoals ruwe olie, olieproducten, vloeibaar gemaakt aardgas (lng) en steenkool wordt op dit moment nog niet geraakt door de sancties. Het is volgens het havenbedrijf onduidelijk wat de ontwikkelingen in de Oekraïne de komende tijd betekenen voor deze handelsstromen. De aanvoer kan in principe van elders komen, maar omdat het om grote hoeveelheden gaat zal dat hoogstwaarschijnlijk tot knelpunten en hogere prijzen leiden, aldus het havenbedrijf.

Rederijen staken diensten op Rusland en Oekraïne Rusland exporteert op zijn beurt ook producten als staal, koper, aluminium en nikkel via Rotterdam. Dit valt vooralsnog niet onder de handelsbeperkingen die door de Europese Unie zijn afgekondigd. Ondernemersorganisatie evofenedex meldt dat bedrijven niet meer containervracht kunnen boeken voor Oekraïne en West-Rusland bij diverse rederijen voor de containerlijnvaart. Onder meer CMA CGM Maersk, Hapag-Lloyd, ONE en MSC hebben een zogeheten boekingsstop ingevoerd voor de havens Odessa (Oekraïne) en St. Petersburg, Novorossiejsk (Rusland). Maersk, CMA CGM en MSC hebben aangegeven een uitzondering te maken voor het verzenden van voedingsmiddelen (groente en fruit) en hulpgoederen. Het is nog onduidelijk of andere rederijen zullen volgen, aldus Rogier Spoel, beleidsadviseur zee- en luchtvracht van evofenedex. 

Luchtruim in VS sluit voor Rusland, expresdiensten staken diensten Inmiddels heeft ook de Verenigde Staten naast de Europese Unie en Canada haar luchtruim gesloten voor Russische vliegtuigen. Naast FedEx en UPS heeft ook DHL haar pakketdiensten voor Rusland opgeschort.

EU Sancties Rusland en Belarus ontleed Op onze website vind je een uitgebreide analyse van de laatste sancties van de EU en de gevolgen.

De Nederlandse overheid adviseert alle Nederlanders om te vertrekken uit Rusland. De Orde van Advocaten roept op tot ‘sterk verhoogde waakzaamheid’ bij Russische cliënten: klik hier voor het artikel in de Volkskrant.

Zeevaart Containerlijnvaartrederijen Maersk, Hapag-Lloyd, ONE en MSC hebben een boekingsstop ingevoerd voor Odessa (Oekraïne) en St. Petersburg en Novorossiysk (Rusland). Het is niet meer mogelijk om via deze rederijen containervracht te boeken voor Oekraïne en West-Rusland. Het is nog onduidelijk of andere rederijen zullen volgen.

Spoorvervoer Goederenvervoer per spoor door Rusland en Belarus is niet meer mogelijk. Russian Railways is door de Europese Unie op de sanctielijst geplaatst, waardoor het niet meer mogelijk is om Europese betalingen met Russian Railways uit te voeren. Russian Railways is verantwoordelijk voor het beheer en uitvoeren van al het spoorgoederenvervoer in Rusland. De China-EU spoorlijn wordt hierdoor ook geraakt.

Luchtvaart Het Europese luchtruim is gesloten voor Russische vluchten. Dit heeft gevolgen voor de beschikbare luchtvrachtcapaciteit in Europa. Air Bridge Cargo is een Russische vrachtmaatschappij en heeft een vloot van 15 Boeing’s 747f en 1 Boeing 777f. Air Bridge Cargo voert zo’n 15 tot 20 vrachtvluchten per week uit op Schiphol. Als reactie op de sluiting van het Europese luchtruim voor Russische vliegtuigen heeft Rusland het luchtruim voor Europese vliegtuigen gesloten. Hierdoor worden vluchten geannuleerd of wordt er omgevlogen richting Japan, China en Zuid Korea. De vliegtijd zal hierdoor toenemen, de verwachting is dat maatschappijen extra toeslagen zullen doorvoeren en tarieven omhoog gaan door stijgende kerosineprijzen.  

Op deze pagina vind je een uitgebreide analyse van de laatste sancties van de Europese Unie (EU) en de gevolgen daarvan. Ander nieuws Rusland sluit het luchtruim voor 36 landen, waaronder de gehele EU en het Verenigd Koninkrijk. Het verbod geldt vooralsnog niet voor de Verenigde Staten. Daarbij komt dat net als rederijen, allerlei expresdiensten, zoals DHL en UPS, leveringen naar Rusland stilleggen. Rusland wordt daarmee voor goederenvervoer uitermate moeilijk bereikbaar. Russische vrachtmaatschappijen waren voor vrachtvervoer van en naar Nederland erg belangrijk. Ook belangrijke Chinese leveranciers maakten gebruik van Russische maatschappijen voor het vervoeren van goederen naar Europa. Voor vervoer tussen Europa en Azië moet nu ver worden omgevlogen en dat met meer en duurdere brandstof.

De eerste expediteurs zijn gestopt met het aanbieden van vervoer per spoor door Rusland en Belarus. De verwachting is dat anderen snel zullen volgen, ook door de onzekerheid of rekeningen voor de dienstverlening wel betaald kunnen worden.

Rederij Maersk overweegt haar vaarten op Rusland te stoppen.

Zwitserland implementeert inmiddels ook alle sancties die de EU heeft opgelegd aan Rusland.

Sommige bedrijven zijn zelf al gestopt met exporteren, omdat ze het vervoer al niet meer georganiseerd kregen. Het eerste pakket EU-sancties kwam laat in de vorige week. Die hebben invloed op de huidige orderportefeuille. Sommige goederen kunnen dus niet meer uitgeleverd worden (denk aan hoogwaardige chips). Ook hebben de VS-sancties invloed. Goederen met VS-technologie of onderdelen kunnen soms niet worden geleverd op basis van de VS-sancties. Voor ondernemers soms best een puzzel. Zelfs onbedoelde Inbreuk op de VS-sancties kan leiden tot strenge maatregelen vanuit de VS. Sommige bedrijven zullen dat risico niet willen nemen. Doorvoer door Rusland en Belarus is nu bijna ook onmogelijk. (EU-China en v.v.) Daar komen nu de moeilijkheden bij door de beperkingen van het betalingsverkeer voor Rusland en Belarus.

De teelt van gewassen en de mijnbouw zijn in de getroffen gebieden ernstig bemoeilijkt of geheel stilgevallen. (bron: FD) Prijsstijgingen van producten en grondstoffen en (logistieke) dienstverlening zijn al overal zichtbaar. Voorraadbeheer in algemene zin is meer dan ooit van strategisch belang.   Soms kan export ook een inbreuk zijn op sanctiewetgeving uit derde landen, zoals de VS. Uitvoer uit Nederland van (verboden) goederen kan dan leiden tot boetes en aansprakelijkheden die rechtstreeks voortvloeien uit de extraterritoriale werking van het VS-recht.   Voor goederen die nog wel kunnen worden geëxporteerd moet je rekening houden met frequente controles; in sommige lidstaten zelfs 100%. Dit zal in elk geval de leveranties vertragen. evofenedex overlegt met de Nederlandse douane hoe de legale handel (bijvoorbeeld van humanitaire goederen) doorgang kan blijven vinden.

Naar verwachting geven we morgen op deze plek een nog meer gedetailleerde analyse van de sancties en wat die in de praktijk betekenen. Meer vragen? Neem contact op met onze ledenservice Internationaal via 079 3467 346 of stuur een e-mail. 

Luchtvaart Inmiddels is het gehele luchtruim van de EU gesloten voor alle Russische vliegtuigen. Russische vrachtmaatschappijen vliegen dus ook niet meer op de EU, dit zal zorgen voor een terugval in aanbod van luchtvrachtcapaciteit. Grootste vrachtvliegtuig ter wereld, de Antonov AN-225 Mriya, is tijdens de aanval van Rusland op Oekraïne verwoest. Veel Russische vliegtuigen zijn geleased, vaak via Ierland. Die lijken nu te worden teruggehaald door de eigenaren. Tal van Europese luchtvaartmaatschappijen, waaronder KLM, vliegen niet meer over Rusland, Belarus en natuurlijk Oekraïne. Er wordt gekeken door KLM en andere maatschappijen op welke wijze er naar Oost-Azië kan worden gevlogen (China, Japan, Zuid-Korea). Vliegtijd zal toenemen en door stijgende brandstofkosten kan er een brandstoftoeslag worden doorgevoerd.     Zeevaart Veel rederijen zijn gestopt met het aannemen van vracht voor zeetransport via de Zwarte Zee en havens in Rusland en Oekraïne, in afwachting van hoe de situatie in Rusland, Belarus en Oekraïne zich ontwikkelt. De verwachting is dat door de stijgende olieprijs, rederijen een brandstoftoeslag zullen doorvoeren. Scheepvaart via de Bosporus in Turkije richting de Zwarte Zee is nog steeds mogelijk. Turkije heeft wel het verschepen van oorlogsmaterieel door de Bosporus verboden.  Inmiddels is duidelijk dat de Nederlandse douane containers met bestemming Rusland een blokkade krijgen en niet geladen kunnen worden. Containerterminals bepalen in overleg met douane en rederijen wat er met de containers moet gebeuren. Terminals zijn in gesprek met rederijen over het lossen van containers uit of met bestemming Rusland en de voorwaarden die daarbij gelden. Nadere berichtgeving volgt.

Spoorvervoer De spoorcorridor vanuit China verloopt grotendeels via het spoornet van Belarus De spoorlijn functioneert nog wel, maar bepaalde partijen trekken zich terug van deze markt. Het spoor in Belarus is zwaar ontregeld door cyberaanvallen en ook het vervoer van militair materieel. Het Oekraïense spoor functioneert nog wel, maar de treinverbindingen met Rusland en Belarus-Rusland zijn verbroken. Het ligt voor de hand dat het spoorvervoer vanuit het Verre Oosten de komende periode rekening moet houden met zeer geringe capaciteit op deze lijn.   Wegvervoer Binnen het wegvervoer dreigt het tekort aan chauffeurs zich de komende periode te verscherpen. Veel bedrijven in Midden- en Oost-Europa maken gebruik van Oekraïense chauffeurs. Deze worden momenteel opgeroepen voor militaire operaties. Ook in de landen aan de oostgrens van de EU worden reservisten opgeroepen. Dit is bijvoorbeeld het geval in Polen. De Europese Verladersorganisatie (ESC) heeft de Europese Commissie opgeroepen maatregelen te nemen die het capaciteitstekort kunnen beperken. Hierbij kan gedacht worden aan verruimde mogelijkheden tot cabotage en het schorsen van verplichtingen tot terugkeer van het voertuig. Verder moet gerekend worden met gesloten grenzen en zeer lange wachttijden. De International Road Transport Union (IRU) schat dat ongeveer 12.000 chauffeurs in en om Oekraïne gestrand zijn en vraagt regeringen om snel passende maatregelen te nemen zoals het tijdelijk opschorten van visum- en vergunningsverplichtingen, het regelen van soepele grenspassages, het waar nodig tijdelijk opheffen van beperkingen in rij- en rusttijden en het treffen van humanitaire voorzieningen voor gestrande chauffeurs.

Verzekeringen Bij transport moet rekening worden gehouden dat uitsluitingen voor schepen, vrachtauto’s en goederen ingeroepen kunnen worden voor risico’s in gebieden waar oorlogsrisico’s zijn. De dekking vervalt dan na 7 dagen. Het reisadvies van het Ministerie van Buitenlandse Zaken is leidend voor reisverzekeraars en heeft gevolgen voor de dekking van de reis- en annuleringsverzekering. Omzetderving is doorgaans niet te verzekeren/verzekerd.  Een speciale verzekering is mogelijk voor personeel in oorlogsgebieden (internationale bedrijven NGO’s etc.) Nederlanders die in oorlogsgebied arbeidsongeschikt raken worden niet gedekt op een AOV of verzuimverzekering.   Financieel Het betalingsverkeer met Rusland (en Belarus) is grotendeels tot stilstand gekomen. Ondernemers moeten rekening houden met trage betaling of zelfs het achterwege blijven hiervan. De Roebel heeft veel van z’n waarde verloren. Het is buitenlandse investeerders In Rusland tijdelijk verboden hun Russische bezittingen (ook aandelen) te verkopen. Daarnaast is het belangrijk voor bedrijven zich te realiseren dat verzekeringen bij molest en oorlogshandelingen niet altijd kunnen uitkeren. ANP meldt dat Rusland als reactie op de sancties van Westerse landen, beslag gaat leggen op gelden die buitenlandse burgers en bedrijven in Rusland hebben staan. Onteigeningen van bezittingen in Rusland van bedrijven gevestigd in de EU, de VS en ‘andere onvriendelijke rechtsgebieden’ sluit het Kremlin niet uit. Handelskredieten voor deze gebieden waren al beperkt. Verwachting is dat deze nog verder beperkt worden.   Cyberaanvallen Er zijn nog weinig extra meldingen bekend van cyberaanvallen buiten het oorlogsgebied. De grootste zorgen zijn er op dit moment over ransom ware (ontoegankelijk maken van data; speciaal in de vorm van een ‘wiper’, dat wil zeggen dat feitelijk de data gewist worden en niet meer terug te halen zijn; DDoS-aanvallen waardoor websites onbereikbaar worden en het platleggen van systemen die belangrijk zijn voor transport (havens/luchthavens) en andere cruciale functies in de samenleving (energie, …) Het verbond van verzekeraars raadt speciale aandacht aan voor preventiemaatregelen. Dekking is mogelijk met een “cyberverzekering”. De dekking van een dergelijke verzekering blijft ook in stand bij conflicten en oorlog.   Algemeen Belarus mengt zich steeds actiever in de oorlog. De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, meldde dat Oekraïne mag toetreden tot de EU.

KLM heeft besloten de komende 7 dagen niet meer naar of over Rusland te vliegen. De reden hiervoor is het ingestelde exportverbod op vliegtuigonderdelen als gevolg van de sancties. In geval van een calamiteit zou een KLM toestel op Russisch grondgebied niet meer gerepareerd kunnen vanwege dit verbod. KLM zal nu omvliegen naar bestemmingen in Oost-Azië (Japan, Zuid Korea). Dit zal een aantal extra uur vliegtijd kosten. KLM stopt ook met de samenwerking met Aeroflot. 

Steeds meer EU lidstaten sluiten hun luchtruim af voor Russische vliegtuigen. Hierdoor moeten deze toestellen nu omvliegen om bepaalde Europese bestemmingen te bereiken. De verwachting is dat er een algeheel vliegverbod in de Europese Unie wordt ingesteld voor Russische vliegtuigen. Hierdoor wordt het niet meer mogelijk voor vliegtuigen met een Russische registratie (zowel vracht als passagiers) om te vliegen op Europese landen.

“Donderdagavond werd een pakket van grootschalige en gerichte sancties opgesteld tijdens de bijzondere bijeenkomst van de Europese Raad. De sancties hebben maximale impact op de Russische economie en de politieke elite. Ze zijn nauw gecoördineerd met partners en bondgenoten van de EU, waaronder de VS, het VK, Canada, Noorwegen, Zuid-Korea, Japan en Australië. Het pakket bestaat uit de volgende vijf pijlers: 

Verdere updates: De Nederlandse ambassade in Kyiv is tot nader order gesloten. Er is geen consulaire dienstverlening in Oekraïne. Ook het trefpunt in Lviv is gesloten. Het trefpunt in Lviv is verplaatst naar Jaroslaw aan de Poolse kant van de grens met Oekraïne. Het contactcentrum is voor consulaire hulpvragen 24 uur per dag bereikbaar op nummer +31 247 247 247 en ook bereikbaar via Whatsapp op nummer +31 620 826 032.

ANP meldt dat Rusland als reactie op de sancties van Westerse landen, beslag gaat leggen op gelden die buitenlandse burgers en bedrijven in Rusland hebben staan. Onteigeningen van bezittingen in Rusland van bedrijven gevestigd in de EU, de VS en ‘andere onvriendelijke rechtsgebieden’ sluit het Kremlin niet uit.

De China-EU-spoorlijn functioneert nog wel, maar de verwachting is dat de capaciteit steeds meer onder druk komt te staan. 

VNO-NCW heeft voor ondernemers een overzicht gemaakt van de meest gestelde algemene vragen met daarbij de antwoorden. 

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft het reisadvies naar Rusland aangepast. 

De inval van Rusland in Oekraïne levert veel onrust op bij Nederlandse handelsbedrijven die zaken doen met ondernemers in Oekraïne en/of daar vestigingen met medewerkers hebben. De onzekerheid is groot en ondernemers willen graag in actie komen vanuit humanitair oogpunt en goed werkgeverschap. Er komen berichten binnen over werknemers die het land niet uitkunnen, die vast zitten op schepen, die opgeroepen worden voor dienstplicht. De verhalen zijn hartverscheurend, ook als het gaat om familie die zich in oorlogsgebied bevindt. Het gevoel overheerst dat je snel moet handelen. Om te voorkomen dat mensen met de handen in het haar zitten of juist te snel beslissingen nemen, is het goed om de volgende tips mee te nemen in je aanpak.  In tijden van oorlog adviseert evofenedex de leden om terug te vallen op de vijf principes van crisismanagement. Op die manier kan je schadelijke gevolgen zoveel mogelijk beperken en waarborg je dat behoeften van getroffenen aandacht krijgen. 

Duidelijk moet zijn dat dit slechts een richtlijn is. Benader ieder geval op zich, er is geen allesomvattende of generieke aanpak mogelijk. Toon compassie, bemoei je er persoonlijk mee en biedt hulp vanuit oprechte overtuiging. Het hoeft jou niets op te leveren, direct of indirect. Op lange termijn draagt goed crisismanagement bij aan betrokkenheid en loyaliteit, maar dat mag in een oorlogssituatie nooit een drijfveer zijn. 

Op dit moment vergadert de Europese Raad van Ministers over het definitieve sanctiepakket naar aanleiding van de Russische inval in Oekraïne. Naar verwachting zullen de uitgewerkte details en de impact daarvan voor handel en logistiek op z’n vroegst pas later vanavond of pas morgenochtend bekend zijn. Opdat moment zullen we daarover nader berichten.

Russische luchtvaartmaatschappijen (zowel vracht als passagiers) blijven vliegen van en naar Schiphol. Dit stopt als de EU de beslissing neemt dat er een vliegverbod komt, aldus het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Wel heeft de EU een exportverbod aangekondigd voor vliegtuigonderdelen naar Rusland.

Het Verenigd Koninkrijk heeft het luchtruim gesloten voor Russische vluchten. Als reactie daarop heeft Rusland zijn luchtruim gesloten voor Britse toestellen. Hierdoor moeten Britse toestellen richting Azië omvliegen via het Midden-Oosten.

De militaire inval van Rusland in Oekraïne heeft vergaande gevolgen voor handel en logistiek met Oekraïne en de omliggende regio. evofenedex maakt zich allereerst ernstige zorgen over de gevolgen van de inval voor de bevolking van Oekraïne.  Daarnaast zal het zeker effect hebben op internationale handel en logistiek.  Heel veel Nederlandse ondernemers zullen hierdoor geraakt worden.  De sancties die de internationale gemeenschap oplegt aan Rusland en mogelijk Belarus, zullen ook merkbaar zijn voor Nederlandse ondernemers. Voor ondernemers in internationale handel en logistiek is het van belang dat zij zo goed mogelijk worden geïnformeerd over de gevolgen van de inval en sancties om de impact op hun eigen bedrijfsvoering goed te kunnen inschatten. Volgens evofenedex is het belangrijk dat ondernemers weerbaar en wendbaar zijn in tijden van crises als deze. Het Nederlandse bedrijfsleven is in het verleden ook geraakt door sancties en evofenedex zal ondernemers informeren en ondersteunen om de huidige crisis en de gevolgen het hoofd te bieden.   De specifieke gevolgen voor internationale handel en logistiek staan in ons dossier Inval Oekraïne en hieronder: 

De inval van Rusland in Oekraïne heeft vooral veel gevolgen voor het vervoer van, naar en door Oekraïne. 

Meer vragen? Neem contact op met onze ledenservice Internationaal via 079 3467 346 of stuur een e-mail 

Blijf continu op de hoogte van de laatste ontwikkelingen via onze nieuwsbrief.

Blijf continu op de hoogte van de laatste ontwikkelingen via onze nieuwsbrief.

Wij maken gebruik van functionele cookies op deze site. Deze gebruiken we om de website te analyseren en het gebruiksgemak te verbeteren. Door op ‘cookies accepteren’ te klikken geef je toestemming om ook overige cookies te plaatsen. Meer informatie vind je in onze cookieverklaring, hier kun je op een later moment ook altijd je voorkeuren aanpassen.